Σε μια εποχή όπου οι κρατικές δαπάνες εκτοξεύονται και οι δανειακές ανάγκες μοιάζουν ατελείωτες –είτε πρόκειται για την Ελλάδα, τη Γερμανία, τις ΗΠΑ ή την Κίνα–, είναι φυσικό να αναρωτιέται κανείς: υπάρχει κράτος που έχει καταφέρει να εξοφλήσει τα χρέη του;
Η απάντηση είναι ξεκάθαρη: ναι, υπάρχουν κράτη που όχι μόνο δεν χρωστούν, αλλά καταγράφουν και πλεονάσματα εδώ και χρόνια.
Τα μικρά κράτη που έκαναν το “ακατόρθωτο” – χωρίς χρέος, με πλεόνασμα
Το Μακάο, η κινεζική Ειδική Διοικητική Περιοχή που βασίζεται στα καζίνο, είναι εδώ και χρόνια χωρίς χρέος.
Οι εισπράξεις από τον τζόγο είναι πολλαπλάσιες από αυτές του Λας Βέγκας, και το κράτος λειτουργεί χωρίς ελλείμματα.
Κάτι ανάλογο ισχύει και για το μικροσκοπικό Λιχτενστάιν, το οποίο από το 2013 παρουσιάζει μηδενικό έλλειμμα και έχει ουσιαστικά μηδενικό χρέος.
Η επιτυχία του Λιχτενστάιν βασίζεται σε δύο άξονες: την τραπεζική και τη βιομηχανική του δραστηριότητα. Εξειδικευμένες εταιρείες στον τομέα των τροφίμων, της μηχανολογίας και των τεχνικών συστημάτων ήχου και στερέωσης δημιούργησαν σταθερή ανάπτυξη.
Παράλληλα, η ενσωμάτωσή του στο ενεργειακό δίκτυο της Ελβετίας του επέτρεψε να προστατευτεί από τις εκρήξεις στις τιμές ενέργειας μετά τον πόλεμο στην Ουκρανία.
Όταν οι πολίτες λένε «ναι» στη λιτότητα
Το πιο ενδιαφέρον όμως στοιχείο είναι η στάση των ίδιων των πολιτών. Ακόμα και όταν υπήρξε ανάγκη περικοπών, όπως μετά την παγκόσμια χρηματοπιστωτική κρίση, η κοινωνία δεν αντέδρασε έντονα.
Παρά το υψηλό επίπεδο διαβίωσης και τις μεγάλες καθαρές περιουσίες των δήμων – η Βαντούζ έχει 600 εκατομμύρια ελβετικά φράγκα για μόλις 6.000 κατοίκους – οι ψηφοφόροι απέρριπταν δαπανηρά έργα, δείχνοντας αξιοσημείωτη οικονομική αυτοσυγκράτηση.
Η περίπτωση της Νορβηγίας και ο “θησαυρός” του πετρελαίου
Η Νορβηγία, από την πλευρά της, παρουσιάζει αρνητική καθαρή χρέωση, χάρη στον κρατικό επενδυτικό ταμείο που δημιουργήθηκε από τα έσοδα του πετρελαίου και του φυσικού αερίου. Ο λεγόμενος “Government Pension Fund Global” αναμένεται να φτάσει το 170% του ΑΕΠ μέχρι το 2029.
Και η Γερμανία; Ναι, και αυτή τα κατάφερε κάποτε
Η Γερμανία έχει πετύχει στο παρελθόν σημαντική μείωση χρέους, κυρίως χάρη στο οικονομικό θαύμα της μεταπολεμικής εποχής και τη διαγραφή χρεών μέσω της Συμφωνίας του Λονδίνου
. Παρότι σήμερα το δημόσιο χρέος αυξάνεται ξανά, η ιστορία δείχνει πως είναι δυνατή η αναστροφή.
Ιρλανδία, Κατάρ και Ομάν – η έκρηξη τεχνολογίας και ενέργειας
Η Ιρλανδία μείωσε εντυπωσιακά το χρέος της στα τέλη της δεκαετίας του 1990 και στις αρχές της δεκαετίας του 2000 χάρη στις μεγάλες πολυεθνικές που εγκαταστάθηκαν στη χώρα, όπως οι Apple, Intel και Dell.
Το «ευρωπαϊκό Σίλικον Βάλεϊ» διατήρησε την ισχυρή του πορεία ακόμα και κατά την περίοδο της πανδημίας.
Αντίστοιχα, ο Κατάρ και ο Ομάν εκμεταλλεύτηκαν την εκτόξευση των τιμών του πετρελαίου και κατάφεραν να εξοφλήσουν μεγάλα μέρη των ελλειμμάτων τους τα τελευταία χρόνια.
