Η 22η Ιουλίου 2025 καταγράφηκε επίσημα ως η πιο σύντομη ημέρα που έχει σημειωθεί ποτέ από τότε που ξεκίνησε η ακριβής χρονομέτρηση της περιστροφής της Γης. Αν και η διαφορά ήταν ανεπαίσθητη για τον άνθρωπο –λιγότερο από ένα χιλιοστό του δευτερολέπτου– οι συνέπειες είναι ουσιώδεις για την τεχνολογία, τη δορυφορική πλοήγηση, την τηλεπικοινωνία και τη διαστημική δραστηριότητα.
Σύμφωνα με τα επιστημονικά δεδομένα, ο πλανήτης μας ολοκλήρωσε την ημερήσια περιστροφή του ταχύτερα από το σύνηθες, δηλαδή πιο γρήγορα από τα 86.400 δευτερόλεπτα που διαρκεί μία “κανονική” ημέρα.
Γιατί αλλάζει η διάρκεια της ημέρας;
Η Γη δεν περιστρέφεται πάντα με την ίδια ταχύτητα. Αντιθέτως, υφίσταται μικρές αλλά μετρήσιμες διακυμάνσεις, αποτέλεσμα διαφόρων φυσικών παραγόντων:
Μετατόπιση της μάζας της Γης: Το λιώσιμο των παγετώνων και η ανακατανομή νερού και εδάφους μεταβάλλουν την αδράνεια του πλανήτη, επηρεάζοντας την ταχύτητα περιστροφής.
Κίνηση του εξωτερικού πυρήνα: Οι ροές του ρευστού μεταλλικού πυρήνα λειτουργούν σαν “εσωτερικός κινητήρας”, ενισχύοντας ή επιβραδύνοντας την περιστροφή.
Σεισμοί, ηφαίστεια και στάθμες θαλασσών: Φυσικά φαινόμενα μεγάλης κλίμακας προκαλούν ανακατανομές μάζας και συνεπώς παρεμβαίνουν στην περιστροφή.
Η βαρυτική επίδραση της Σελήνης: Αν και ήπια, η δύναμη του φεγγαριού επιδρά επίσης στον ρυθμό περιστροφής του πλανήτη.
Ήδη από το 2022 είχε παρατηρηθεί η μέχρι τότε συντομότερη ημέρα, κατά 1,59 χιλιοστά του δευτερολέπτου πιο σύντομη από το φυσιολογικό. Το χθεσινό φαινόμενο εκτιμάται πως ξεπέρασε αυτό το ρεκόρ, αν και η τελική επιβεβαίωση αναμένεται από τα διεθνή επιστημονικά ιδρύματα.
Μικρή απόκλιση – τεράστια σημασία για τις υποδομές
Ενώ μια απόκλιση της τάξης του ενός ή δύο χιλιοστών του δευτερολέπτου δεν έχει καμία σημασία στην καθημερινή ζωή, σε τεχνολογίες που βασίζονται στον απόλυτο συγχρονισμό, μπορεί να προκαλέσει σοβαρές αστοχίες. Παραδείγματα:
Συστήματα GPS: Ακόμα και μικρές χρονικές αποκλίσεις μεταφράζονται σε σημαντικά σφάλματα εντοπισμού.
Διεθνής τηλεπικοινωνία: Η απόκλιση επηρεάζει τη μετάδοση δεδομένων και τη συγχρονισμένη λειτουργία δικτύων.
Διαστημικές αποστολές: Ο συγχρονισμός με την παγκόσμια ώρα είναι κρίσιμος για τροχιές, αποστάσεις και επικοινωνία.
Ο ρόλος της “δευτερεύουσας διόρθωσης” – οι λεγόμενες «δευτερόλεπτα άλματος»
Για να μην ξεφύγει η παγκόσμια ώρα (UTC) από τον φυσικό ρυθμό της Γης, η επιστημονική κοινότητα εφαρμόζει ένα έξυπνο σύστημα: τα «δευτερόλεπτα άλματος» (leap seconds).
Αυτές οι διορθωτικές μονάδες προστίθενται (ή αφαιρούνται) ανά διαστήματα ώστε η συντονισμένη παγκόσμια ώρα να παραμένει συγχρονισμένη με την πραγματική περιστροφή της Γης. Χωρίς αυτή τη ρύθμιση, η ώρα μας θα απομακρυνόταν σταδιακά από τη φυσική διάρκεια της ημέρας.
