Το 2025 βρίσκει την Ευρώπη να ζει μια παράδοξη αντιστροφή ρόλων: η Ελλάδα, η χώρα που πριν από δέκα χρόνια θεωρούνταν “μαύρη τρύπα” της ευρωζώνης, μειώνει σταθερά το δημόσιο χρέος της ενώ η Γερμανία, ο “φρουρός” της δημοσιονομικής πειθαρχίας, δανείζεται περισσότερο από ποτέ.
Σύμφωνα με τα στοιχεία του Statistischen Bundesamts, το συνολικό χρέος της Γερμανίας ανέρχεται σε 2,52 τρισεκατομμύρια ευρώ, ή περίπου 64% του ΑΕΠ.
Την ίδια ώρα, η Ελλάδα, παρά το δυσθεώρητο 152,5%, εμφανίζει την καλύτερη καθοδική πορεία χρέους στην ΕΕ, με συνεχόμενη μείωση επί τέσσερα χρόνια.
Το συμπέρασμα; Το μέγεθος του χρέους δεν λέει πάντα την αλήθεια — η βιωσιμότητα είναι το κλειδί.
Πώς φτάσαμε εδώ: ο “δανεισμός ανάγκης” της Γερμανίας
Η Γερμανία, παραδοσιακά αντίθετη στα ελλείμματα, μετά το 2020 αναγκάστηκε να επαναπροσδιορίσει το μοντέλο της. Πανδημία, ενεργειακή κρίση, πόλεμος στην Ουκρανία — όλα οδήγησαν το Βερολίνο να δημιουργήσει νέα “ειδικά ταμεία” (Sondervermögen) συνολικού ύψους 500 δισ. ευρώ, για επενδύσεις σε άμυνα, ενέργεια, υποδομές και κλιματική μετάβαση.
Το χρέος αυξάνεται, αλλά η χώρα διατηρεί υψηλή πιστοληπτική αξιολόγηση (AAA) και πολύ χαμηλό κόστος δανεισμού. Στον ομοσπονδιακό προϋπολογισμό 2025 (520,48 δισ. ευρώ), οι τόκοι και οι εγγυήσεις αγγίζουν τα 34 δισ. ευρώ, υπενθυμίζοντας ότι ακόμη και ο πιο “πειθαρχημένος” δανειστής πληρώνει ακριβά όταν το κράτος αρχίζει να δανείζεται συστηματικά.
Η Ελλάδα του 2025: από το μνημόνιο στο “θετικό παράδειγμα”
Η Ελλάδα, από την άλλη πλευρά, έχει περάσει στη μετα-κρίση εποχή με αξιοσημείωτη σταθερότητα. Το χρέος της, που ξεπερνούσε το 205% το 2020, έχει μειωθεί στο 152,5% του ΑΕΠ, κυρίως χάρη στην ανάπτυξη, τις χαμηλές χρηματοδοτικές ανάγκες και τα σταθερά επιτόκια των δανείων του ESM.
Το κόστος εξυπηρέτησης είναι πλέον χαμηλότερο από αυτό πολλών χωρών της Ευρωζώνης, καθώς το μεγαλύτερο μέρος του χρέους είναι μακροπρόθεσμο και σταθερού επιτοκίου.
Παράλληλα, η ελληνική οικονομία αναπτύσσεται ταχύτερα από τη γερμανική: το 2024 σημείωσε άνω του 2,4%, ενώ η Γερμανία κινείται γύρω στο 0,2%.
Η εικόνα αντιστρέφεται: το “πρόβλημα” χρέους έχει μετακινηθεί βόρεια.
Δύο φιλοσοφίες, ένα κοινό δίλημμα
- Η Γερμανία δανείζεται για να επενδύσει: το νέο “Ταμείο Κλιματικής Προστασίας” και οι δαπάνες άμυνας αποτελούν πολιτική επιλογή για το μέλλον.
- Η Ελλάδα προσπαθεί να μειώσει δανεισμό, επενδύοντας όμως σε ανάπτυξη μέσω Ταμείου Ανάκαμψης και ευρωπαϊκών πόρων.
Και οι δύο χώρες αντιμετωπίζουν όμως το ίδιο πρόβλημα: τον περιορισμένο δημοσιονομικό χώρο.
Στη Γερμανία, το Συνταγματικό Δικαστήριο μπλόκαρε ήδη μέρη του ειδικού ταμείου ως αντισυνταγματικά, ενώ στην Ελλάδα οι πιέσεις για αυξήσεις μισθών και συντάξεων κινδυνεύουν να επαναφέρουν το φάντασμα των ελλειμμάτων.
Ευρώπη δύο ταχυτήτων
Στην Ευρωπαϊκή Ένωση, το συνολικό δημόσιο χρέος φτάνει τα 14,82 τρισ. ευρώ.
Οι πιο “φορτωμένες” οικονομίες είναι η Γαλλία (3,35 τρισ.), η Ιταλία (3,03 τρισ.) και η Γερμανία (2,69 τρισ.).
Αλλά η μεγαλύτερη αναλογία χρέους προς ΑΕΠ εξακολουθεί να είναι της Ελλάδας (152,5%), ενώ ταυτόχρονα η μικρότερη ανήκει στην Εσθονία (24,6%).
Χρέος και ευτυχία: Ποιοι ζουν καλύτερα;
Το ερώτημα δεν είναι μόνο οικονομικό. Παρά το χρέος της, η Ελλάδα καταγράφει υψηλότερα επίπεδα αισιοδοξίας και κοινωνικής ζωής, ενώ η Γερμανία, αν και οικονομικά ισχυρότερη, βρίσκεται σε περίοδο ψυχολογικής και κοινωνικής κόπωσης, όπως δείχνει και ο Glücksatlas 2025.
Η διαφορά δεν είναι στα νούμερα, αλλά στην αντίληψη της κρίσης: στην Ελλάδα η επιβίωση έγινε τέχνη – στη Γερμανία, η ανασφάλεια είναι καινούρια εμπειρία.
Δείτε επίσης: Ρεκόρ χρέους: Πόσα χρήματα χρωστά πραγματικά η Γερμανία το 2025;
