Πόσο χρόνο περνούν οι άνθρωποι στη Γερμανία σε καθημερινές μετακινήσεις; Πώς κατανέμεται το μείγμα μεταφορών ανάμεσα σε αυτοκίνητο, ποδήλατο, περπάτημα και δημόσιες συγκοινωνίες; Και κυρίως: πώς έχουν αλλάξει οι συνήθειες των πολιτών τα τελευταία χρόνια;
Μια μεγάλη πανεθνική μελέτη, ανατεθειμένη από το Bundesverkehrsministerium, επιχειρεί να δώσει ξεκάθαρες απαντήσεις.
Τα ευρήματα δείχνουν ότι η καθημερινή μετακίνηση στη Γερμανία αλλάζει ρυθμό – άλλοτε αργά και άλλοτε πολύ γρήγορα.
Η καθημερινή μετακίνηση σε αριθμούς
Η μελέτη καταγράφει ότι κάθε κάτοικος της χώρας βρίσκεται κατά μέσο όρο 84 λεπτά την ημέρα καθ’ οδόν. Η Παρασκευή είναι η ημέρα με τη μεγαλύτερη κινητικότητα, ενώ η Κυριακή η πιο «ήσυχη».
Το καλοκαίρι οι μετακινήσεις αυξάνονται, τον χειμώνα περιορίζονται – εικόνα που επηρεάζεται τόσο από τον καιρό όσο και από τις εργασιακές ρουτίνες.
Το βασικό ερώτημα όμως είναι: με ποιον τρόπο μετακινείται όλη αυτή η χώρα;
«Modal Split»: Το μερίδιο κάθε μεταφορικού μέσου
Το αυτοκίνητο παραμένει ο κυρίαρχος τρόπος μετακίνησης, καλύπτοντας το 53% όλων των καθημερινών διαδρομών.
Ωστόσο, το ποσοστό αυτό έχει μειωθεί κατά τέσσερις μονάδες σε σχέση με το 2017 – μια ένδειξη ότι το Ι.Χ. χάνει σταθερά έδαφος, ακόμη κι αν εξακολουθεί να είναι αναντικατάστατο στις αγροτικές περιοχές.
Το ποδήλατο παραμένει σταθερό στο 11%, με περίπου δύο ποσοστιαίες μονάδες να αφορούν πλέον E-Bikes. Ο δημόσιος τομέας μεταφορών (ÖPNV) κερδίζει έδαφος και φτάνει επίσης στο 11%.
Ο μεγάλος «νικητής», όμως, είναι ο πεζός: το 26% των διαδρομών γίνονται αποκλειστικά με τα πόδια – σημαντική αύξηση από το 22% της προηγούμενης μέτρησης.
Γιατί αυξάνεται ο χρόνος περπατήματος
Η μελέτη αποδίδει την άνοδο του Fußverkehr σε διάφορους παράγοντες: περισσότερα κατοικίδια, αυξημένη υιοθέτηση υγιεινού τρόπου ζωής, καταμέτρηση βημάτων ως συνήθεια, αλλά και ένα υψηλό ποσοστό περπατήματος που καταγραφόταν ήδη από το 2008.
Ο Roland Stimpel από τον σύλλογο FUSS υπογραμμίζει ότι το περπάτημα είναι υγιές, οικονομικό και φιλικό προς το περιβάλλον – αλλά παράλληλα απαιτεί καλύτερη ασφάλεια και πιο ποιοτικές υποδομές.
Αυτό, όπως λέει, πρέπει να υποστηριχθεί πιο ενεργά από την ομοσπονδιακή κυβέρνηση.
Το αυτοκίνητο: Λιγότερα χιλιόμετρα, περισσότερες ώρες παρκαρισμένο
Παρά το μεγάλο μερίδιο του αυτοκινήτου στο σύνολο των διαδρομών, η μελέτη καταγράφει σημαντική αλλαγή στη χρήση του.
Το ποσοστό των νοικοκυριών χωρίς αυτοκίνητο μειώνεται κάτω από το 20%, ενώ η κατοχή πολλαπλών οχημάτων φτάνει σχεδόν στο 30% των νοικοκυριών.
Ωστόσο, σχεδόν το μισό από αυτά τα αυτοκίνητα δεν κινείται καθόλου μέσα σε μια μέρα. Το 2008, το αντίστοιχο ποσοστό ήταν μόλις ένα τρίτο.
Η μέση ημερήσια χιλιομετρική απόσταση πέφτει στα 26 χιλιόμετρα, ενώ ο μέσος χρόνος οδήγησης περιορίζεται στα 42 λεπτά.
Ο χρόνος στάθμευσης στο σπίτι αγγίζει τις 21 ώρες – αποτέλεσμα του Homeoffice και της μείωσης των μετακινήσεων προς την εργασία.
Η ηλεκτροκίνηση κερδίζει έδαφος
Η εικόνα για τα ηλεκτρικά αυτοκίνητα έχει αλλάξει εντυπωσιακά από το 2017.
Ενώ τότε χρησιμοποιούνταν κυρίως για μικρές διαδρομές λόγω φόβων για τη αυτονομία, σήμερα οι αποστάσεις άνω των 30 χιλιομέτρων βρίσκονται σχεδόν στο ίδιο επίπεδο με τα συμβατικά οχήματα.
Παρόλα αυτά, μόνο περίπου το ένα τέταρτο των ηλεκτρικών οχημάτων αποτελεί το μοναδικό αυτοκίνητο ενός νοικοκυριού.
Με άλλα λόγια: η ηλεκτροκίνηση εξακολουθεί να ευδοκιμεί κυρίως σε νοικοκυριά με περισσότερα από ένα οχήματα.
Το Deutschlandticket αλλάζει το παιχνίδι
Το εισιτήριο των 49–58 ευρώ (και σύντομα 63 ευρώ) συνέβαλε αποφασιστικά στην ανάκαμψη της δημόσιας συγκοινωνίας μετά την πανδημία.
Η μελέτη δείχνει ότι:
- 16% των πολιτών διέθεταν Deutschlandticket την περίοδο της έρευνας (Μάιος 2023 – Ιούνιος 2024).
- Το εισιτήριο έχει ιδιαίτερα υψηλή αποδοχή στις μεγάλες πόλεις με πυκνά δίκτυα ÖPNV.
- Ακόμη και στην ύπαιθρο, 1 στους 10 κατοίκους το χρησιμοποιεί.
- Το 1/3 των διαδρομών με το εισιτήριο αφορά καθαρά τον ελεύθερο χρόνο, όχι την εργασία.
Παρά τα οφέλη, η μελέτη δείχνει και τα εμπόδια: πάνω από τους μισούς πολίτες θεωρούν ότι η κακή σύνδεση ή η περιορισμένη συχνότητα δρομολογίων τους αποθαρρύνει από τη χρήση ÖPNV – ειδικά στην επαρχία.
Χρηματοδότηση έως το 2030
Το Deutschlandticket έχει πλέον πλήρη δημοσιονομική κάλυψη έως το 2030.
Ο Bund προσφέρει κάθε χρόνο 1,5 δισ. ευρώ για την αναπλήρωση των εσόδων των παρόχων μεταφορών, με τα Länder να συνεισφέρουν επίσης 1,5 δισ. ευρώ.
Από το 2026 το εισιτήριο θα κοστίζει 63 ευρώ, ενώ από το 2027 η τιμή θα προσαρμόζεται βάσει ειδικού δείκτη.
Η μεγάλη μελέτη
Η έρευνα «Mobilität in Deutschland 2023» βασίζεται σε συνεντεύξεις περισσότερων από 218.000 νοικοκυριών, συνολικά 421.000 ατόμων, σε πάνω από 1.000 πόλεις και κοινότητες.
Πρόκειται για την πιο ολοκληρωμένη εικόνα που έχει συλλεχθεί ποτέ για τις καθημερινές μετακινήσεις στη Γερμανία, συνεχίζοντας τις αντίστοιχες μελέτες των ετών 2002, 2008 και 2017.
