Η γερμανική κυβέρνηση παρουσίασε το νέο νομοσχέδιο για τη μεταρρύθμιση του Bürgergeld, της βασικής κοινωνικής παροχής που λαμβάνουν 5,4 εκατομμύρια άνεργοι και χαμηλόμισθοι στη χώρα.
Η υπουργός Εργασίας Μπέρμπελ Μπας (SPD) υπέβαλε την 92σέλιδη πρόταση νόμου, η οποία –αν και φέρνει αυστηρότερους κανόνες– δεν προσφέρει ουσιαστική δημοσιονομική εξοικονόμηση.
Απογοητευτικά νούμερα: Εξοικονόμηση κάτω από 100 εκατ. ευρώ
Σύμφωνα με τα στοιχεία της ίδιας της κυβέρνησης, το νέο σχέδιο θα μειώσει τις συνολικές δαπάνες (ομοσπονδία, κρατίδια, δήμοι και Ομοσπονδιακή Υπηρεσία Εργασίας) μόλις κατά 86 εκατομμύρια ευρώ το 2026.
Το 2027 η εξοικονόμηση πέφτει στα 69 εκατομμύρια, ενώ από το 2028 το μέτρο θα οδηγεί σε καθαρές επιπλέον δαπάνες – 10 εκατομμύρια το 2028 και 9 εκατομμύρια το 2029.
Αυτά τα ποσά απέχουν πολύ από την υπόσχεση του καγκελάριου Φρίντριχ Μερτς (CDU), ο οποίος είχε μιλήσει για εξοικονόμηση 5 δισ. ευρώ.
Στην πραγματικότητα, το συνολικό ετήσιο κόστος του Bürgergeld παραμένει στα 52 δισ. ευρώ.
Αυστηρότεροι κανόνες για επιδόματα, περιουσία και στέγη
Η νέα μορφή του επιδόματος θα ονομάζεται Grundsicherung και συνοδεύεται από περιορισμούς και ποινές.
Περιορισμός αποταμίευσης: Το ανώτατο ποσό χρημάτων που μπορεί να διατηρεί ο δικαιούχος μειώνεται αισθητά:
- Μέχρι 20 ετών: 5.000 €
- 21–40 ετών: 10.000 €
- 41–50 ετών: 12.500 €
- Από 51 ετών και άνω: 15.000 €
Καταργείται και η ειδική εξαίρεση που επέτρεπε την κατοχή έως 40.000 € τον πρώτο χρόνο επιδότησης. Αυτό αποφέρει 75 εκατ. ευρώ ετήσια εξοικονόμηση.
Περιορισμός μίσθωσης: Μέχρι σήμερα, οι δικαιούχοι μπορούσαν να μείνουν στο υπάρχον σπίτι τους, ανεξάρτητα από το ενοίκιο.
Τώρα, το ανώτατο όριο ορίζεται στο 1,5× της τοπικής μέσης τιμής, με ετήσια εξοικονόμηση 58 εκατ. ευρώ.
Αυστηρές ποινές για παραβάσεις και απουσίες
Το νομοσχέδιο στοχεύει στην «ενεργοποίηση» των δικαιούχων, εισάγοντας σκληρές κυρώσεις για όσους δεν τηρούν τις υποχρεώσεις τους.
Όποιος αρνηθεί εργασία χωρίς λόγο, χάνει το επίδομα για 1 έως 2 μήνες, αν και το ενοίκιο συνεχίζει να καλύπτεται.
Για μη προσέλευση σε ραντεβού στο Jobcenter:
- Μετά τη δεύτερη απουσία → μείωση 30%
- Μετά την τρίτη → πλήρης αναστολή του επιδόματος
- Αν εξακολουθήσει να απουσιάζει → διακόπτεται και η πληρωμή ενοικίου, εκτός αν έχει παιδιά.
Οι παραβάτες θα έχουν το δικαίωμα προσωπικής ακρόασης πριν από την οριστική διακοπή. Αν αποδειχθεί ότι υπήρχε σοβαρός λόγος (π.χ. ψυχολογικό πρόβλημα), η κύρωση μπορεί να αρθεί.
Εάν ο δικαιούχος εμφανιστεί εντός ενός μήνα μετά τη διακοπή, το Jobcenter θα επιστρέφει το 70% του ποσού αναδρομικά.
Νέες υποχρεώσεις για γονείς και μακροχρόνια ανέργους
Οι γονείς που λαμβάνουν Bürgergeld θα πρέπει πλέον να εργαστούν ή να συμμετέχουν σε κατάρτιση έναν χρόνο μετά τη γέννηση του παιδιού, εφόσον υπάρχει θέση σε παιδικό σταθμό.
Οι άνεργοι χωρίς παιδιά υποχρεούνται σε πλήρη απασχόληση.
Για τους μακροχρόνια ανέργους, επεκτείνονται τα προγράμματα επιδοτούμενων μισθών, με κόστος περίπου 20 εκατ. ευρώ ετησίως — το οποίο, ωστόσο, εξουδετερώνει σχεδόν τη μισή εξοικονόμηση της μεταρρύθμισης.
Το επόμενο βήμα
Το σχέδιο νόμου θα συζητηθεί τις επόμενες εβδομάδες στο υπουργικό συμβούλιο και αναμένεται να εγκριθεί έως το τέλος του έτους.
Στόχος της κυβέρνησης είναι το νέο Grundsicherung να εφαρμοστεί μέσα στο 2026, με δεύτερο στάδιο μεταρρυθμίσεων να ακολουθεί το 2027.
