Μια από τις πιο αυστηρές και ανησυχητικές προειδοποιήσεις των τελευταίων ετών προέρχεται από την ίδια τη Bundesbank, τη φωνή σταθερότητας της γερμανικής οικονομίας.
Στον Ετήσιο Χρηματοπιστωτικό Σταθεροποιητικό Απολογισμό 2025, η τράπεζα περιγράφει με σπάνια ένταση ένα σενάριο που μοιάζει περισσότερο με προοίμιο κρίσης παρά με τεχνική ανάλυση: φουσκωμένες αγορές, επισφαλή δάνεια και εκρηκτικά δημόσια χρέη.
Η Bundesbank βλέπει έναν «σημαντικό κίνδυνο αποσταθεροποίησης» για το γερμανικό χρηματοπιστωτικό σύστημα, ακόμη κι αν επιφανειακά οι δείκτες κερδοφορίας των τραπεζών παραμένουν θετικοί.
Η άνοδος των επιτοκίων έχει μετατραπεί από ευκαιρία κέρδους σε ωρολογιακή βόμβα.
Σοκ με πολλαπλές συνέπειες
Η απότομη αύξηση των επιτοκίων την τελευταία διετία πιέζει νοικοκυριά και επιχειρήσεις.
Τα δάνεια που είχαν συναφθεί στην περίοδο μηδενικών επιτοκίων γίνονται τώρα δυσβάσταχτα, καθώς πρέπει να ανανεωθούν σε πολλαπλάσιο κόστος.
Η Bundesbank προειδοποιεί: «Η πιθανότητα πιστωτικών αθετήσεων έχει αυξηθεί αισθητά.»
Τα κέρδη των τραπεζών αυτή τη στιγμή, επισημαίνει, δεν είναι σημάδι υγείας, αλλά αποτέλεσμα προσωρινού «μομέντουμ».
Μόλις η οικονομία επιβραδυνθεί, οι ίδιες αυτές τράπεζες θα αντιμετωπίσουν εκρηκτικές ζημιές από μη εξυπηρετούμενα δάνεια — κυρίως σε μεσαίες επιχειρήσεις και εμπορικά ακίνητα, όπου η πίεση έχει ήδη ξεκινήσει.
Αγορές σε φούσκα – οι πρώτες ρωγμές
Ο δεύτερος άξονας κινδύνου αφορά τις κεφαλαιαγορές. Σύμφωνα με τη Bundesbank, οι τιμές μετοχών και ομολόγων βρίσκονται σε υπερτιμημένα επίπεδα.
Όπως προειδοποιεί, μια ξαφνική επιβράδυνση ή γεωπολιτική κρίση θα μπορούσε να οδηγήσει σε «απότομη διόρθωση» και να προκαλέσει διπλό πλήγμα: πτώση αξιών στις αγορές και ταυτόχρονα αύξηση μη εξυπηρετούμενων δανείων.
Αυτός ο συνδυασμός — η ταυτόχρονη κατάρρευση πιστωτικής ροής και αγοραίων αξιών — είναι το πιο επικίνδυνο σενάριο που φοβάται η Bundesbank.
Ένα «διπλό σοκ», όπως το αποκαλεί.
Η «φωτιά» του δημόσιου χρέους
Η τρίτη πηγή ανησυχίας είναι η δημοσιονομική πολιτική. Η Bundesbank προειδοποιεί ανοιχτά για τις συνέπειες των εκρηκτικών κρατικών δαπανών και της χαμηλής ανάπτυξης.
Τα αυξανόμενα επιτόκια σημαίνουν πως κάθε νέο δάνειο που εκδίδουν τα κράτη είναι πολλαπλάσια ακριβότερο, μειώνοντας έτσι τα δημοσιονομικά περιθώρια και αυξάνοντας τον κίνδυνο χρεοκοπίας μέσω αλυσίδας.
Η Bundesbank σημειώνει χαρακτηριστικά: «Υψηλά ελλείμματα και αυξανόμενα επιτόκια περιορίζουν τον χώρο δράσης των κρατών και απειλούν τη χρηματοπιστωτική σταθερότητα.»
Η Handelsblatt συνοψίζει: «Η γερμανική κεντρική τράπεζα βλέπει το τρίγωνο χρέους, πληθωρισμού και επιτοκίων ως διαρθρωτικό ρίσκο για το ευρωπαϊκό σύστημα.»
Η εικόνα θυμίζει την κρίση χρέους των αρχών της δεκαετίας του 2010 – τον λεγόμενο doom loop, όταν η αδυναμία των κρατών τραβούσε μαζί τους και τις τράπεζες.
Ακίνητα και αυταπάτες στα χαρτοφυλάκια
Ο τομέας των ακινήτων παραμένει διχασμένος. Ο οικιστικός δείχνει σημάδια σταθεροποίησης, όμως οι εμπορικές ιδιοκτησίες συνεχίζουν να βυθίζονται: κενά γραφεία, πτώση ενοικίων, ακριβή αναχρηματοδότηση.
Η Bundesbank μιλά για «παρατεταμένη πίεση στις αποτιμήσεις» και προειδοποιεί ότι η ποιότητα των σχετικών δανείων επιδεινώνεται.
Παρότι το τραπεζικό σύστημα είναι σαφώς καλύτερα κεφαλαιοποιημένο απ’ ό,τι το 2008, η Bundesbank υπενθυμίζει: «Ανθεκτικότητα δεν σημαίνει απουσία κινδύνου. Οι κεφαλαιακές εφεδρείες επαρκούν μόνο όσο δεν υπάρχει πραγματικό σοκ.»
Πολιτική αβεβαιότητα: Ανάμεσα σε χρέος και επενδύσεις
Η κεντρική τράπεζα καλεί για «δημοσιονομική διαφάνεια» και υπευθυνότητα.
Η πίεση για επενδύσεις (άμυνα, ενεργειακή μετάβαση, υποδομές) συγκρούεται με τους αυστηρούς κανόνες του προϋπολογισμού.
Η δημιουργία «ειδικών ταμείων» (Sondervermögen) για να παρακαμφθούν τα όρια δανεισμού χαρακτηρίζεται από τη Bundesbank ως επικίνδυνη δημιουργική λογιστική.
Η προειδοποίηση είναι σαφής: «Όποιος φουσκώνει τα χρέη, δεν πρέπει να εκπλήσσεται όταν τα επιτόκια εκρήγνυνται.»
Ένα μήνυμα χωρίς υπαινιγμούς
Η Bundesbank δεν προαναγγέλλει κρίση – προειδοποιεί ότι η συνταγή υπάρχει ήδη.
Τρεις παράγοντες (χρέος, δάνεια, υπερτιμημένες αγορές) συνθέτουν ένα εκρηκτικό κοκτέιλ που μπορεί να πλήξει ακόμη και μια οικονομία τόσο ανθεκτική όσο η γερμανική.
Η έκθεση κλείνει με μια φράση που αποτυπώνει την ανησυχία: «Η σταθερότητα της Γερμανίας δεν είναι δεδομένη — πρέπει να κερδίζεται συνεχώς.»
