Η Ελβετία ετοιμάζεται να εφαρμόσει ένα από τα πιο αυστηρά μέτρα μεταναστευτικής πολιτικής στην Ευρώπη: ένα απόλυτο ταξιδιωτικό απαγορευτικό για όλους τους αιτούντες άσυλο, καθώς και για όσους έχουν προσωρινή ή επικουρική προστασία.
Η μόνη κατηγορία που εξαιρείται από το μέτρο είναι οι Ουκρανοί πρόσφυγες, λόγω του ειδικού καθεστώτος που απέκτησαν μετά τη ρωσική εισβολή.
Απόλυτη απαγόρευση εξόδου από τη χώρα
Σύμφωνα με το σχέδιο της ελβετικής κυβέρνησης, οι αιτούντες άσυλο δεν θα μπορούν να ταξιδεύουν εκτός Ελβετίας – ούτε σε τρίτες χώρες, ούτε στο ίδιο τους το κράτος προέλευσης.
Μόνο σε εξαιρετικές περιπτώσεις θα επιτρέπονται σύντομες αποδράσεις έως 30 ημερών, έπειτα από ειδική άδεια.
Η νομοθετική ρύθμιση, που αυτή τη στιγμή ετοιμάζεται από τον Ελβετικό Ομοσπονδιακό Συμβούλιο, έρχεται σε συνέχεια παλαιότερης απόφασης του κοινοβουλίου, η οποία είχε εγκριθεί ήδη από το 2021.
Η εφαρμογή της όμως καθυστέρησε λόγω αβεβαιότητας σχετικά με τον χειρισμό των προσφύγων από την Ουκρανία.
Οι εξαιρέσεις: Ασθένεια, θάνατος και ανάγκη επιστροφής
Η ελβετική κυβέρνηση καθορίζει συγκεκριμένες περιπτώσεις στις οποίες η άδεια εξόδου μπορεί να δοθεί.
Ανάμεσά τους, θάνατος ή σοβαρή ασθένεια συγγενικού προσώπου, καθώς και ταξίδια για ζητήματα επιστροφής στο κράτος καταγωγής — όπως η διευθέτηση περιουσιακών θεμάτων, εργασιακών ή σχολικών εκκρεμοτήτων ή νομικών υποχρεώσεων (π.χ. πιστοποιητικά γάμου ή γέννησης).
Για τους Ουκρανούς πρόσφυγες, που στην Ελβετία απολαμβάνουν ιδιαίτερο καθεστώς προσωρινής προστασίας, το πλαίσιο παραμένει πιο ευέλικτο: θα μπορούν να επισκέπτονται την Ουκρανία έως 15 ημέρες ανά εξάμηνο.
Τι ισχύει στη Γερμανία
Σε αντίθεση με την ελβετική προσέγγιση, στη Γερμανία οι αιτούντες άσυλο μπορούν να ταξιδεύουν σε τρίτες χώρες, αρκεί να μην πρόκειται για την πατρίδα τους.
Επιστροφή στη χώρα καταγωγής επιτρέπεται μόνο σε εξαιρετικές περιστάσεις, όπως θάνατος ή έκτακτο οικογενειακό γεγονός, και πάντα με ειδική άδεια των αρχών.
Ένα μέτρο που προκαλεί αντιδράσεις
Η απόφαση της Ελβετίας χαρακτηρίζεται από αρκετούς ως “δραστική και σκληρή”, καθώς περιορίζει πλήρως την ελευθερία μετακίνησης χιλιάδων ανθρώπων που ήδη ζουν υπό καθεστώς προσωρινής προστασίας.
Η κυβέρνηση, ωστόσο, υποστηρίζει ότι το μέτρο είναι αναγκαίο για να ενισχύσει τον έλεγχο της μεταναστευτικής πολιτικής και να αποτρέψει καταχρήσεις των διαδικασιών ασύλου.
Αναμένεται να τεθεί σε ισχύ εντός του 2026, μετά την ολοκλήρωση της νομοπαρασκευαστικής διαδικασίας και την έγκριση του Ομοσπονδιακού Κοινοβουλίου.
