Η καθημερινή διαδρομή προς τη δουλειά γίνεται ολοένα και πιο μακρινή για εκατομμύρια Γερμανούς.
Σύμφωνα με νέα επίσημα στοιχεία του Ομοσπονδιακού Ινστιτούτου Πολεοδομίας, Αστικής και Περιφερειακής Έρευνας (BBSR), ο αριθμός των εργαζομένων που εργάζονται εκτός του τόπου κατοικίας τους έφτασε στις 20,59 εκατομμύρια άτομα – αριθμός αυξημένος κατά 110.000 σε σχέση με το προηγούμενο έτος.
Το φαινόμενο της εργασιακής μετακίνησης (Pendeln) εντείνεται χρόνο με τον χρόνο, επιβεβαιώνοντας ότι η Γερμανία παραμένει μια χώρα εκδρομέων εργασίας, όπου εκατομμύρια πολίτες ξοδεύουν σημαντικό μέρος της ημέρας τους στο δρόμο.
Μόναχο – Η αδιαμφισβήτητη πρωτεύουσα των μετακινήσεων
Η βασίλισσα των μετακινούμενων πόλεων παραμένει το Μόναχο, που διατηρεί σταθερά την πρώτη θέση στη λίστα.
Περισσότεροι από 458.400 εργαζόμενοι απασχολούνται στην πρωτεύουσα της Βαυαρίας ενώ ζουν εκτός αυτής.
Ακολουθεί η Φρανκφούρτη, με 415.600, παρά το γεγονός ότι έχει περίπου τους μισούς κατοίκους από το Μόναχο – γεγονός που αναδεικνύει πόσο έντονο είναι εκεί το φαινόμενο.
Στην τρίτη θέση βρίσκεται το Βερολίνο (398.900), ακολουθούμενο από το Αμβούργο (396.300) και την Κολωνία (317.000).
Όπως επισημαίνουν οι ειδικοί, οι μεγάλες μητροπόλεις λειτουργούν πλέον ως κεντρικοί πόλοι απασχόλησης για ολόκληρες περιφέρειες, προσελκύοντας καθημερινά εργαζομένους από δεκάδες γύρω δήμους.
Εργασία μακριά από το σπίτι – και το «Homeoffice» δεν άλλαξε τον κανόνα
Παρότι η πανδημία φάνηκε αρχικά να αλλάζει τις συνήθειες, το φαινόμενο των καθημερινών μετακινήσεων όχι μόνο δεν μειώθηκε, αλλά ενισχύθηκε.
Σύμφωνα με υπολογισμούς του Ινστιτούτου Οικονομικών Ερευνών ifo, περίπου το ένα τέταρτο των εργαζομένων στη Γερμανία εργάζεται περιστασιακά ή σταθερά από το σπίτι.
Ωστόσο, η πλειονότητα εξακολουθεί να μετακινείται καθημερινά στο γραφείο, το εργοστάσιο ή το κατάστημά.
Το μέσο μήκος διαδρομής για εργασία υπολογίζεται σε 17,2 χιλιόμετρα, αλλά πίσω από αυτόν τον μέσο όρο κρύβονται πολύ πιο ακραίες αποστάσεις:
- Περισσότεροι από 4 εκατομμύρια εργαζόμενοι διανύουν πάνω από 50 χλμ την ημέρα.
- Και 2,3 εκατομμύρια διανύουν πάνω από 100 χιλιόμετρα καθημερινά για να πάνε στη δουλειά τους.
Οι επιπτώσεις στην καθημερινότητα και το περιβάλλον
Η συνεχής αύξηση του αριθμού επιβαρύνει σημαντικά το οδικό δίκτυο, τις δημόσιες συγκοινωνίες και την ποιότητα ζωής στις μεγάλες πόλεις.
Η συμφόρηση, τα ατυχήματα και οι καθυστερήσεις αποτελούν πλέον καθημερινό φαινόμενο στα μητροπολιτικά κέντρα όπως το Μόναχο, η Φρανκφούρτη και το Ρουρ.
Επιπλέον, οι ειδικοί προειδοποιούν ότι οι μεγάλες αποστάσεις αυξάνουν και το οικολογικό αποτύπωμα: οι μετακινήσεις με αυτοκίνητο εξακολουθούν να κυριαρχούν, παρά τις προσπάθειες για προώθηση των δημόσιων μεταφορών και της χρήσης ποδηλάτου.
Ο αναλυτής του BBSR, Τόμας Πιτς, εξηγεί: «Περίπου το 42% των εργαζομένων εργάζεται πλέον σε μεγάλες πόλεις. Αυτές λειτουργούν ως ισχυροί μαγνήτες απασχόλησης, κάτι που δημιουργεί τεράστιες προκλήσεις σε επίπεδο μεταφορών, στέγασης και περιβάλλοντος».
Η πανδημία άλλαξε τις προτεραιότητες – αλλά όχι τις αποστάσεις
Η έκθεση του BBSR επιβεβαιώνει και μια άλλη σημαντική κοινωνική τάση: Μετά την πανδημία, όλο και περισσότεροι Γερμανοί επιλέγουν να ζουν στα προάστια ή σε μικρότερες πόλεις, διατηρώντας όμως τη δουλειά τους στα μεγάλα αστικά κέντρα.
Οι λόγοι είναι σαφείς:
- Οι υψηλές τιμές ενοικίων και κατοικιών στα κέντρα πόλεων όπως το Μόναχο και η Φρανκφούρτη.
- Η αυξημένη ευελιξία που προσφέρει η τηλεργασία, έστω και μερικώς.
- Και η επιθυμία για καλύτερη ποιότητα ζωής – περισσότερο χώρο, φύση και ηρεμία.
Όπως σημειώνουν μεσίτες ακινήτων, η πανδημία επιτάχυνε τον μακροχρόνιο «αστικό αποπληθωρισμό», δηλαδή τη μετακίνηση προς το ευρύτερο αστικό περιβάλλον, χωρίς όμως να μειώσει τη συνολική κινητικότητα.
Η νέα πραγματικότητα της εργασίας
Η Γερμανία βρίσκεται πλέον σε μια νέα εργασιακή γεωγραφία: οι πόλεις συγκεντρώνουν τις θέσεις εργασίας, αλλά όχι απαραίτητα και τους κατοίκους που τις στελεχώνουν.
Αυτό δημιουργεί πιέσεις στα δημόσια έργα και τις μεταφορές, αλλά και ευκαιρίες για νέες λύσεις – όπως η ενίσχυση της σιδηροδρομικής υποδομής, η ψηφιακή οργάνωση της εργασίας και η πράσινη κινητικότητα.
Η εικόνα που σκιαγραφούν τα στοιχεία είναι σαφής: ο μέσος Γερμανός εργαζόμενος περνά περισσότερο χρόνο στο δρόμο, αλλά η τάση αυτή δεν δείχνει να ανακόπτεται – αντίθετα, ενισχύεται όσο οι πόλεις συνεχίζουν να λειτουργούν ως οι κινητήριοι μοχλοί της οικονομίας.
