Για πρώτη φορά μετά από περισσότερες από τρεις δεκαετίες, οι στατιστικές δείχνουν ότι περισσότεροι Πολωνοί εγκαταλείπουν τη Γερμανία για να επιστρέψουν στην πατρίδα τους, παρά το αντίστροφο.
Το φαινόμενο συνδέεται με την εντυπωσιακή οικονομική ανάπτυξη της Πολωνίας, τη λιγότερη γραφειοκρατία και τα χαμηλότερα έξοδα διαβίωσης σε σύγκριση με τη Γερμανία.
Η καθημερινότητα που κουράζει
Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί το ζευγάρι Ζμπίσεκ Πεζύνα και Καμίλα Γκίερκο, που ζουν στο Βερολίνο.
Εδώ και πάνω από δέκα χρόνια δεν έχουν κρύο νερό στη ντουζιέρα τους, με αποτέλεσμα να κινδυνεύουν από εγκαύματα κάθε φορά που κάνουν μπάνιο.
Όπως περιγράφουν, αυτό δεν είναι το μοναδικό πρόβλημα: υγρασίες, χαλασμένη θυροτηλεόραση και μια αδιάφορη διαχείριση ακινήτου συνθέτουν μια εικόνα αμέλειας που τους έχει απογοητεύσει.
«Πολλά μικρά προβλήματα γίνονται ένα μεγάλο», σχολιάζει ο Πεζύνα.
Επαγγελματικά επιτυχημένοι, αλλά χωρίς εμπιστοσύνη
Και οι δύο εργάζονται ως ελεύθεροι επαγγελματίες: εκείνος οργανώνει διεθνείς εκθέσεις τέχνης, εκείνη εργάζεται ως μεταφράστρια.
Παρά τα υψηλά τους εισοδήματα και τη συνέπεια στην καταβολή φόρων και εισφορών, αισθάνονται ότι στη Γερμανία το σύστημα τούς θεωρεί «αναξιόπιστους».
Η Γκίερκο περιγράφει ότι δεν μπόρεσε να εξασφαλίσει καν ένα απλό leasing αυτοκινήτου, ενώ στην Πολωνία ολοκλήρωσε τη διαδικασία τηλεφωνικά σε λιγότερο από δέκα λεπτά.
Απογοήτευση και επιστροφή
Παρόμοια εμπειρία είχε και ο συγγραφέας Γιατσέκ Ντένελ, ο οποίος μετακόμισε στο Βερολίνο το 2020 αναζητώντας ελευθερία και ανεκτικότητα.
Σύντομα όμως βρέθηκε αντιμέτωπος με την αυστηρή γραφειοκρατία και την έλλειψη ψηφιοποίησης στις δημόσιες υπηρεσίες.
Ο ίδιος περιγράφει τη Γερμανία ειρωνικά ως «Failed State» στην καθημερινότητα, με τον πολίτη να εξαντλείται από ατελείωτες αιτήσεις και περίπλοκες διαδικασίες.
«Εδώ νιώθεις πως ο κρατικός μηχανισμός σε ταλαιπωρεί συστηματικά, και ο κόσμος το έχει αποδεχθεί ως κάτι φυσιολογικό», δηλώνει.
Πολωνία: Ανάπτυξη και αισιοδοξία
Οι διαφορές με την Πολωνία φαίνονται έντονες. Ο Ντένελ σημειώνει ότι στη χώρα του παρατηρεί «σταθερή πρόοδο, βελτίωση και εκσυγχρονισμό», ενώ στη Γερμανία «έναν συνεχή κατήφορο».
Οι αριθμοί επιβεβαιώνουν το κλίμα: από το 2015 η Πολωνία καταγράφει ρυθμούς ανάπτυξης γύρω στο 5% ετησίως, όταν η Γερμανία είχε την τελευταία σημαντική άνοδο το 2017 με μόλις 2,7%.
Το τέλος μιας ιστορικής μεταναστευτικής ροής
Από τη δεκαετία του 1980 έως πρόσφατα, η Γερμανία κατέγραφε σταθερά θετικό ισοζύγιο μετανάστευσης από την Πολωνία.
Το 2023, όμως, η εικόνα άλλαξε: σύμφωνα με τα στοιχεία της Στατιστικής Υπηρεσίας, ο απολογισμός ήταν αρνητικός κατά 11.239 άτομα.
Ο ερευνητής Νιλς Βίτε από το Ομοσπονδιακό Ινστιτούτο Έρευνας του Πληθυσμού το θεωρεί λογικό επακόλουθο: «Οι αγορές στις δύο χώρες πλησιάζουν και αυτό είναι, στην ουσία, ένας στόχος της Ευρωπαϊκής Ένωσης».
Ανησυχίες για την αγορά εργασίας
Η στροφή αυτή ανησυχεί ιδιαίτερα τους Γερμανούς εργοδότες. Επί χρόνια, οι Πολωνοί εργαζόμενοι βοήθησαν να καλυφθούν ελλείψεις προσωπικού σε καίριους κλάδους όπως η φροντίδα υγείας και οι κατασκευές.
Στο Βρανδεμβούργο, όπου πολλοί Πολωνοί πηγαινοέρχονται καθημερινά για δουλειά, οι επιχειρήσεις δηλώνουν ότι η προσέλκυση προσωπικού γίνεται όλο και δυσκολότερη.
Η Πολωνία ως πρότυπο;
Ο Αντρέ Φρίτσε, επικεφαλής του Εμπορικού Επιμελητηρίου Κότμπους, δηλώνει ότι η Πολωνία είναι πλέον η 20ή μεγαλύτερη οικονομία παγκοσμίως και εξελίσσεται σε ελκυστικό τόπο τόσο για νέες επενδύσεις όσο και για επιστροφή μεταναστών.
«Αυτό είναι που θέλουμε κι εμείς στη δική μας περιοχή», τονίζει, υπονοώντας ότι η Πολωνία λειτουργεί πλέον ως πρότυπο ανάπτυξης για τα γερμανικά σύνορα.
