Ο νέος «συμβιβασμός» που ανακοίνωσαν Ευρωπαϊκή Ένωση και ΗΠΑ μοιάζει περισσότερο με πράξη παράδοσης παρά με εμπορική συμφωνία.
Μετά από σκληρές διαπραγματεύσεις και δημόσια επίδειξη ισχύος του Donald Trump, η ΕΕ δέχθηκε μαζικές αυξήσεις δασμών, υποσχέθηκε τεράστιες επενδύσεις στις ΗΠΑ και δεσμεύτηκε για ακόμα μεγαλύτερες εισαγωγές αμερικανικού φυσικού αερίου και πετρελαίου.
Την ίδια στιγμή, τα αμερικανικά αυτοκίνητα θα εισάγονται αδασμολόγητα στην ευρωπαϊκή αγορά. Τι πήρε η Ευρώπη; Μόνο ότι απέφυγε ακόμα πιο εξοντωτικά μέτρα – μία «επιτυχία» που περισσότερο θυμίζει αναγκαστική συνθηκολόγηση.
Μια «επιτυχία» που στηρίζεται στον φόβο και την υποχώρηση
Η Κομισιόν προσπαθεί να εμφανίσει τον συμβιβασμό ως αποφυγή εμπορικού πολέμου, όμως στην ουσία απλώς απέδειξε στον Τραμπ πόσο εύκολα μπορεί να πιέσει την ΕΕ να ενδώσει στις απαιτήσεις του.
Η συμφωνία δεν είναι προϊόν ισορροπημένων διαπραγματεύσεων, αλλά το αποτέλεσμα μιας αμείλικτης στρατηγικής εκβιασμού – και της απροθυμίας της Ευρώπης να υψώσει το ανάστημά της ως ο μεγαλύτερος εμπορικός μπλοκ του πλανήτη.
Ο Τραμπ όχι μόνο χρησιμοποίησε τους δασμούς ως πολιτικό όπλο, αλλά έδειξε ότι οι απαιτήσεις του δεν περιορίζονται στο εμπόριο.
Το επιτελείο του δεν δίστασε να απειλήσει ακόμα και με στρατιωτικά ή γεωπολιτικά ανταλλάγματα: μείωση αμερικανικής βοήθειας στην Ουκρανία, αποχώρηση στρατευμάτων από την Ευρώπη, ή ακόμα και αποχώρηση από το ΝΑΤΟ.
Η Ευρώπη διαπραγματεύτηκε με το «μαχαίρι στον λαιμό»
Αντί να χτίσει συμμαχίες με άλλες ισχυρές οικονομίες όπως ο Καναδάς ή η Κίνα, η ΕΕ επέλεξε μια στάση άμυνας και ελπίδας ότι θα αποφύγει τα χειρότερα.
Όταν ο Τραμπ απείλησε με δασμούς 30%, η ΕΕ συμβιβάστηκε στα 15%, φοβούμενη ευρύτερες γεωπολιτικές συνέπειες. Ακόμα και η «Financial Times» χαρακτήρισε τη διαπραγμάτευση σαν να έγινε με «το μαχαίρι στον λαιμό».
Η εικόνα που μένει είναι μια Ευρώπη που δεν διαπραγματεύεται ως ίσος προς ίσο, αλλά κυρίως επιδιώκει να περιορίσει τη ζημιά και να διατηρήσει εύθραυστες ισορροπίες με κάθε κόστος.
Αυτό το μοντέλο, όμως, δίνει στον Τραμπ το μήνυμα πως μπορεί να απαιτήσει ακόμη περισσότερα στο μέλλον, χωρίς να χρειαστεί να σεβαστεί ούτε καν τις ίδιες του τις δεσμεύσεις.
Το μέλλον: Περισσότερες πιέσεις, περισσότερη αβεβαιότητα
Όσο η ΕΕ δείχνει διατεθειμένη να υποχωρεί μπροστά στον εκβιασμό, τόσο ο Τραμπ θα συνεχίζει να χρησιμοποιεί τους δασμούς και τις απειλές ως πολιτικό όπλο – όχι μόνο για εμπορικά θέματα, αλλά και για κάθε ευρύτερη διαπραγμάτευση.
Η ανισορροπία αυτή εγκυμονεί σοβαρούς κινδύνους για την οικονομική και γεωπολιτική σταθερότητα της Ευρώπης.