Η Ευρώπη προσανατολίζεται με ταχύτατους ρυθμούς προς μια νέα στρατηγική αυτονομίας στη συλλογική της άμυνα, καθώς το εμπιστοσύνη προς τις ΗΠΑ και τον παραδοσιακό ρόλο της Ουάσινγκτον ως “ασπίδα” της Γηραιάς Ηπείρου κλονίζεται.
Ο Γερμανός Καγκελάριος Φρίντριχ Μερτς, ο Γάλλος Πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν και ο Βρετανός Πρωθυπουργός Κίαρ Στάρμερ υπέγραψαν στο Λονδίνο τον νέο “Kensington-Vertrag” – ένα στρατηγικό σύμφωνο που αφορά την άμυνα, την οικονομία και τη γεωπολιτική συνεργασία, σηματοδοτώντας μια ιστορική καμπή.
Τι προβλέπει ο νέος άξονας
Στενότερη στρατιωτική συνεργασία μεταξύ Γερμανίας, Γαλλίας και Βρετανίας – πρώτη φορά με τόσο καθαρό στόχο την αποτροπή της ρωσικής απειλής χωρίς τις ΗΠΑ.
- Συντονισμός πυρηνικών οπλοστασίων μεταξύ Παρισιού και Λονδίνου.
- Σύσταση νέου αρχηγείου στο Παρίσι για την υποστήριξη της Ουκρανίας, πέραν της γραμμής Ουάσινγκτον.
Επιτάχυνση αμυντικών δαπανών: Ο Merz δεσμεύεται να αυξήσει τις γερμανικές στρατιωτικές δαπάνες στο 5% του ΑΕΠ έως το 2029, συμπεριλαμβανομένων και επενδύσεων σε υποδομές.
Πολιτικές και γεωπολιτικές προεκτάσεις
Η αβεβαιότητα γύρω από τον ρόλο των ΗΠΑ και ειδικά του Ντόναλντ Τραμπ –που ανοιχτά αμφισβητεί τη δέσμευση στο άρθρο 5 του ΝΑΤΟ– οδηγεί τη Δυτική Ευρώπη σε μια ιστορική στροφή.
Η νέα συμμαχία δεν έρχεται ως “αντί-ΝΑΤΟ”, αλλά ως “δίχτυ ασφαλείας” για την περίπτωση που οι ΗΠΑ αποχωρήσουν ή μειώσουν τη δέσμευσή τους.
Όπως σημειώνει ο στρατιωτικός αναλυτής Lawrence Freedman, “Δεν δρουν εναντίον των ΗΠΑ, αλλά είναι πλέον υποχρεωμένοι να αναλάβουν την τύχη στα χέρια τους”.
Παράλληλα, οι τρεις ηγέτες έστειλαν σαφές μήνυμα αλληλεγγύης με την κοινή τους εμφάνιση στην Ουκρανία.
Η πολωνική διάσταση και το ζητούμενο της πραγματικής ευρωπαϊκής άμυνας
Στο επίκεντρο της συζήτησης μπαίνει και η Πολωνία, με τον ειδικό Thomas C. Theiner να προειδοποιεί: “Όποιος αγνοεί την Πολωνία σε αυτή την αμυντική συμμαχία, δρα ανεύθυνα”.
Η Πολωνία αποτελεί το “μέτωπο” απέναντι στη Ρωσία και έχει μετατραπεί στον μεγαλύτερο εισαγωγέα στρατιωτικού εξοπλισμού στην Ευρώπη.
“Μόνο μια γραμμή άμυνας που περιλαμβάνει Γαλλία, Γερμανία και Πολωνία μπορεί να είναι αποτελεσματική”, επισημαίνει.
Ο ίδιος προσθέτει ότι Γερμανία και Γαλλία θα πρέπει να ενισχύσουν την πολωνική πολεμική αεροπορία, ενώ Ιταλία, Τουρκία και Σκανδιναβία μπορούν να λειτουργήσουν ως “δεύτερη γραμμή άμυνας”.
Ευρωπαϊκή αυτάρκεια στην ασφάλεια – αναγκαία ή ουτοπική;
Η πρόκληση της ευρωπαϊκής στρατηγικής αυτονομίας είναι γιγάντια: χρειάζονται τεράστιοι οικονομικοί πόροι, διακρατική εμπιστοσύνη, αποσαφήνιση πυρηνικών στρατηγικών και πραγματική συνεργασία βιομηχανιών και στρατών.
Ο κίνδυνος του να καταλήξει μια τέτοια συμμαχία σε “πολιτική διακήρυξη χωρίς δόντια” είναι υπαρκτός, ειδικά χωρίς τη συμμετοχή της Πολωνίας.
Το μόνο βέβαιο είναι πως η συζήτηση για την ασφάλεια της Ευρώπης περνά πλέον από το Παρίσι, το Βερολίνο, το Λονδίνο – και, αν θέλει να είναι αποτελεσματική, πρέπει να φτάσει ως τη Βαρσοβία.
