Η γερμανική κυβέρνηση κατέληξε σε μια από τις πιο σημαντικές και αμφιλεγόμενες συμφωνίες των τελευταίων ετών γύρω από το Bürgergeld και τις παροχές για τους Ουκρανούς πρόσφυγες.
Μετά από μήνες εντάσεων, η Union και η SPD συμφώνησαν σε μια ριζική αλλαγή: όσοι Ουκρανοί ήρθαν στη Γερμανία μετά την 1η Απριλίου 2025 δεν θα λαμβάνουν πλέον Bürgergeld, αλλά θα υπόκεινται στο Asylbewerberleistungsgesetz, δηλαδή στο καθεστώς παροχών των αιτούντων άσυλο.
Η συμφωνία χαρακτηρίζεται από κυβερνητικούς κύκλους ως «οριστική λύση ενός προβλήματος που εκκρεμούσε εδώ και σχεδόν τέσσερα χρόνια».
Ποιο είναι το νέο καθεστώς
Ο νέος κανόνας –γνωστός ως „Rechtskreiswechsel“– σημαίνει ότι οι νεοαφιχθέντες Ουκρανοί θα λαμβάνουν σημαντικά χαμηλότερες παροχές.
Σήμερα, οι Ουκρανοί πρόσφυγες θεωρούνται ισοδύναμοι με δικαιούχους Bürgergeld, λαμβάνοντας 563 ευρώ/μήνα για έναν ενήλικο που ζει μόνος, συν την κάλυψη ενοικίου και θέρμανσης.
Με το νέο πλαίσιο, το ποσό περιορίζεται σε:
- 196 ευρώ για προσωπικές ανάγκες,
- 245 ευρώ για διατροφή, ρουχισμό και βασικά έξοδα.
Σύνολο: 441 ευρώ/μήνα, χωρίς τις ευρύτερες παροχές του Bürgergeld.
Γιατί δεν εφαρμόστηκε αναδρομικά
Υπήρξε αρχικά σκέψη να αφαιρεθεί το Bürgergeld και από όσους έφτασαν πριν το 2025, αλλά αυτό εγκαταλείφθηκε γρήγορα. Οι δήμοι, τα κρατίδια και οι κοινωνικές υπηρεσίες δήλωσαν ότι μια τέτοια διαδικασία θα ήταν γραφειοκρατικά αδύνατη.
Όπως είπε χαρακτηριστικά υψηλόβαθμο στέλεχος της κυβέρνησης: «Οι δήμοι θα αντιδρούσαν. Το κόστος και ο φόρτος θα ήταν τεράστιος. Σημασία έχει ότι το ζήτημα λύθηκε από εδώ και πέρα».
Σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία, περίπου 1,1 εκατομμύριο Ουκρανοί ζουν σήμερα στη Γερμανία.
Η λογική πίσω από την αλλαγή
Η αλλαγή προβλεπόταν ήδη στο κυβερνητικό πρόγραμμα, με το επιχείρημα ότι λιγότεροι Ουκρανοί βρίσκουν εργασία σε σύγκριση με άλλες ομάδες προσφύγων. Με το νέο σύστημα, η κυβέρνηση ελπίζει ότι θα υπάρξουν πιο ισχυρά κίνητρα για εργασία, ενώ παράλληλα θα μειωθεί το οικονομικό βάρος στους δήμους και στα κρατίδια.
Ο υπουργός Εσωτερικών Alexander Dobrindt (CSU) και η υπουργός Κοινωνικής Πολιτικής Bärbel Bas (SPD) ήταν εκείνοι που κατέληξαν στη συμβιβαστική φόρμουλα.
Το τέλος του ειδικού καθεστώτος
Μετά το ξέσπασμα του πολέμου στην Ουκρανία, η Γερμανία είχε παραχωρήσει ένα πρωτοφανές καθεστώς προνομιακής προστασίας, με άμεση πρόσβαση σε παροχές και διευκολύνσεις κοινωνικής ένταξης.
Τώρα, ύστερα από σχεδόν τέσσερα χρόνια, το καθεστώς αυτό τερματίζεται για όλους όσοι φτάνουν στο εξής.
Πρόκειται για μια κομβική πολιτική αλλαγή, η οποία αναμένεται να επηρεάσει βαθιά τη συζήτηση για τη μετανάστευση, την κοινωνική πολιτική και τη χρηματοδότηση των δήμων.
