Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ετοιμάζεται να παρέμβει προληπτικά στην αγορά εκπομπών CO₂, ώστε να αποτρέψει μια απότομη αύξηση στις τιμές καυσίμων και θέρμανσης από το 2027.
Η αλλαγή αφορά τη μεταρρύθμιση του ευρωπαϊκού συστήματος εμπορίας εκπομπών (ETS), το οποίο θα επεκταθεί —για πρώτη φορά— και σε νοικοκυριά και μεταφορές.
Εκεί ακριβώς βρίσκεται ο φόβος για τιμές-σοκ σε βενζίνη, πετρέλαιο και φυσικό αέριο.
Τι είναι το ευρωπαϊκό σύστημα εμπορίας εκπομπών
Το ETS (Emissions Trading System) λειτουργεί από το 2005 και καλύπτει σήμερα τη βιομηχανία και τον ενεργειακό τομέα.
Οι επιχειρήσεις πρέπει να διαθέτουν πιστοποιητικά εκπομπών για κάθε τόνο διοξειδίου του άνθρακα που παράγουν.
Αν μειώσουν τις εκπομπές, μπορούν να πουλήσουν τα πλεονάζοντα δικαιώματα, δημιουργώντας έτσι κίνητρο για καθαρότερη παραγωγή.
Από το 2027, το σύστημα θα επεκταθεί (ETS2) και στους τομείς μεταφορών και κτιρίων, ώστε να ενθαρρύνει την ενεργειακή εξοικονόμηση και τη μετάβαση σε καθαρότερες τεχνολογίες, όπως τα ηλεκτρικά αυτοκίνητα και οι αντλίες θερμότητας.
Μέχρι τότε, η Γερμανία εφαρμόζει εθνικό μηχανισμό τιμολόγησης CO₂, με σταθερή τιμή 55 ευρώ/τόνο και ανώτατο όριο 65 ευρώ για το 2026.
Από το 2027 όμως, η τιμή θα διαμορφώνεται ελεύθερα από την αγορά, γεγονός που προκαλεί ανησυχία για εκτίναξη του κόστους.
Ο φόβος των αυξήσεων – και οι προειδοποιήσεις
Σύμφωνα με το Γερμανικό Ινστιτούτο Οικονομικών Ερευνών (DIW), ο συνδυασμός αυστηρότερων ευρωπαϊκών στόχων και αργής απεξάρτησης από τα ορυκτά καύσιμα μπορεί να οδηγήσει την τιμή των πιστοποιητικών CO₂ έως και τα 200 ευρώ/τόνο.
Αυτό, με βάση υπολογισμούς του ADAC, θα μπορούσε να σημαίνει αύξηση έως και 19 λεπτών ανά λίτρο βενζίνης ή ντίζελ.
Παρόμοιες ανατιμήσεις αναμένονται και στο πετρέλαιο θέρμανσης ή στο φυσικό αέριο.
Οι κοινωνικές επιπτώσεις ανησυχούν οργανισμούς όπως η Caritas, η οποία προειδοποιεί ότι «αν δεν υπάρξουν μέτρα κοινωνικής αντιστάθμισης, οι φτωχότεροι θα κληθούν να πληρώσουν το τίμημα της ενεργειακής μετάβασης».
Η πρόεδρός της, Eva Maria Welskop-Deffaa, ζήτησε στοχευμένες ενισχύσεις για τα ευάλωτα νοικοκυριά.
Το σχέδιο της Ε.Ε.: Περισσότερα πιστοποιητικά – σταθερότερες τιμές
Για να αποφύγει μια απότομη αύξηση των τιμών το 2027, ο Επίτροπος Κλίματος Wopke Hoekstra προτείνει έναν μηχανισμό σταθεροποίησης:
➡️ Εάν η τιμή των πιστοποιητικών ξεπεράσει τα 45 ευρώ, θα ενεργοποιείται ένας «Top-up» μηχανισμός που θα διπλασιάζει την ποσότητα των διαθέσιμων δικαιωμάτων, ώστε να αυξηθεί η προσφορά και να πέσει η τιμή.
➡️ Επιπλέον, όλα τα πιστοποιητικά που δεν εκδοθούν έως το 2030, θα παραμείνουν σε αποθεματικό, αποτρέποντας υπερβολική πτώση ή άνοδο των τιμών.
Η Κομισιόν σχεδιάζει να θεσπίσει περίπου ένα δισ. πιστοποιητικά CO₂ για το ETS2, καλύπτοντας την περίοδο έως το 2030.
Κοινωνικό Ταμείο για το Κλίμα: Το «δίχτυ ασφαλείας»
Για να εξισορροπηθούν οι επιπτώσεις στους πολίτες, θα δημιουργηθεί ο Ευρωπαϊκός Κλιματικός Κοινωνικός Ταμείο (Klimasozialfonds),
χρηματοδοτούμενο από τα έσοδα του συστήματος.
Στόχος είναι να χρηματοδοτηθούν επιδόματα θέρμανσης, επενδύσεις σε ενεργειακή απόδοση και προγράμματα στήριξης νοικοκυριών με χαμηλά εισοδήματα.
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή αναμένεται να παρουσιάσει τον τελικό νομοθετικό προσανατολισμό εντός των επόμενων εβδομάδων, προτού το σχέδιο φτάσει σε Συμβούλιο και Ευρωκοινοβούλιο για έγκριση.
