Με δαπάνες που ξεπερνούν τα 1,3 τρισεκατομμύρια ευρώ ετησίως και αντιστοιχούν στο 31,2% του ΑΕΠ, το γερμανικό κοινωνικό κράτος βρίσκεται σε οριακό σημείο.

Ο μελλοντολόγος Λίνο Ζέντις παρομοιάζει το σύστημα με «υπερσύγχρονο υπολογιστή που λειτουργεί ακόμα με Windows 95» – γεμάτο σφάλματα και χωρίς πραγματική αναβάθμιση από την εποχή του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου.

Η ανισότητα στο επίκεντρο

Ο ερευνητής φτώχειας Μανουέλ Σέχτλ επισημαίνει ότι το φορολογικό και ασφαλιστικό σύστημα είναι κυρίως αναλογικό, με αποτέλεσμα οι οικονομικά ασθενέστεροι να πληρώνουν αναλογικά το ίδιο ποσοστό εισοδήματος με τους πλουσιότερους.

Στη διανομή του πλούτου, μάλιστα, οι πιο εύποροι συνεισφέρουν ελάχιστα. Ως λύση προτείνεται φορολόγηση περιουσίας κατά το ελβετικό πρότυπο, που θα μπορούσε να φέρει 73 δισ. ευρώ ετησίως.

Οι πραγματικοί «οδηγοί» των δαπανών

Παρά τις δημόσιες συζητήσεις γύρω από το Bürgergeld, αυτό αντιστοιχεί μόλις στο 4% των κοινωνικών δαπανών.

Το βάρος πέφτει κυρίως σε συντάξεις και υγειονομική περίθαλψη, ενώ τα κόστη της φροντίδας έχουν σχεδόν διπλασιαστεί μέσα σε δέκα χρόνια.

Ο κίνδυνος διάλυσης

Η κατάρρευση του κοινωνικού κράτους, προειδοποιούν οι ειδικοί, θα οδηγούσε σε μια δυστοπική κοινωνία.

Στις ΗΠΑ, η απουσία επαρκούς κρατικής πρόνοιας αναγκάζει ανθρώπους 85 ετών να συνεχίζουν να εργάζονται, ενώ οι πιο φτωχοί ζουν έως και 15 χρόνια λιγότερο από τους πιο εύπορους.

Προτεινόμενες λύσεις

• Διεύρυνση της κοινωνικής ασφάλισης ώστε να συμμετέχουν όλες οι επαγγελματικές ομάδες.
• Προοδευτική φορολόγηση περιουσίας για ενίσχυση των εσόδων.
• Αύξηση ορίων συνταξιοδότησης σε συνάρτηση με το προσδόκιμο ζωής.
• Ενίσχυση της μετανάστευσης ειδικευμένων νέων για στήριξη του συστήματος εισφορών.
• Ψηφιακός εκσυγχρονισμός με αξιοποίηση της τεχνητής νοημοσύνης για καλύτερη διαχείριση πόρων.

Το δημογραφικό πρόβλημα

Η αποχώρηση της γενιάς των Baby Boomers από την αγορά εργασίας και η ταυτόχρονη μείωση των νέων εργαζομένων πιέζουν ασφυκτικά το σύστημα.

Η γήρανση του πληθυσμού και η άνοδος των ιδιωτικών συμμετοχών στα γηροκομεία επιβαρύνουν περαιτέρω τους οικογενειακούς προϋπολογισμούς, καθώς η φροντίδα μετακυλίεται όλο και περισσότερο στους συγγενείς.