Μια απόφαση που χαρακτηρίζεται ήδη ως ιστορική για τον ξενοδοχειακό κλάδο και την ψηφιακή αγορά ταξιδιών εξέδωσε πρόσφατα γερμανικό δικαστήριο, ανοίγοντας τον δρόμο για αποζημιώσεις σε χιλιάδες ξενοδοχεία και ανατρέποντας πρακτικές που για χρόνια θεωρούνταν δεδομένες.
Στο επίκεντρο της απόφασης βρίσκεται η Booking.com και οι λεγόμενες «ρήτρες καλύτερης τιμής», τις οποίες το δικαστήριο έκρινε παράνομες και αντίθετες με το ευρωπαϊκό δίκαιο ανταγωνισμού.
Το Περιφερειακό Δικαστήριο του Βερολίνου αποφάνθηκε ότι η Booking.com φέρει ευθύνη για οικονομική ζημία που υπέστησαν περισσότερα από 1.000 ξενοδοχεία στη Γερμανία, καθώς για χρόνια τους επέβαλλε συμβατικούς όρους που περιόριζαν την ελευθερία τιμολόγησής τους.
Οι συγκεκριμένες ρήτρες υποχρέωναν τα ξενοδοχεία να μην προσφέρουν χαμηλότερες τιμές στα δικά τους κανάλια πώλησης –όπως τα επίσημα websites τους– ή σε άλλες πλατφόρμες, σε σύγκριση με τις τιμές που εμφανίζονταν στη Booking.com.
Σύμφωνα με το σκεπτικό του δικαστηρίου, οι πρακτικές αυτές παραβιάζουν το Άρθρο 101 της Συνθήκης για τη Λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης, καθώς περιορίζουν τον ανταγωνισμό και στρεβλώνουν την αγορά.
Αντί να λειτουργούν ως ουδέτερος διαμεσολαβητής, οι πλατφόρμες αποκτούσαν ουσιαστικά έλεγχο στην τελική τιμή που μπορούσε να προσφέρει ένα ξενοδοχείο, περιορίζοντας τόσο τη διαπραγματευτική του δύναμη όσο και τις επιλογές του καταναλωτή.
Η απόφαση αυτή δεν ήρθε αιφνιδιαστικά, αλλά αποτελεί συνέχεια μιας μακρόχρονης νομικής διαμάχης στη Γερμανία.
Το Ομοσπονδιακό Γραφείο Ανταγωνισμού (Bundeskartellamt), καθώς και το Ανώτατο Ομοσπονδιακό Δικαστήριο της χώρας, είχαν ήδη τα προηγούμενα χρόνια κρίνει ότι οι ρήτρες ισοτιμίας τιμών της Booking.com είναι ασύμβατες με το δίκαιο ανταγωνισμού.
Ωστόσο, η πρόσφατη απόφαση του Περιφερειακού Δικαστηρίου του Βερολίνου πηγαίνει ένα βήμα παραπέρα, καθώς αναγνωρίζει ρητά το δικαίωμα αποζημίωσης των ξενοδοχείων για τη ζημία που υπέστησαν.
Η σημασία της εξέλιξης αυτής ξεπερνά τα γερμανικά σύνορα. Ήδη χιλιάδες ξενοδοχεία από άλλες ευρωπαϊκές χώρες έχουν προσχωρήσει σε συλλογικές αγωγές κατά της Booking.com, διεκδικώντας αποζημιώσεις για τις ίδιες πρακτικές.
Η απόφαση του Βερολίνου ενισχύει τη νομική τους θέση και δημιουργεί ένα ισχυρό προηγούμενο, το οποίο ενδέχεται να επηρεάσει δικαστικές αποφάσεις και σε άλλα κράτη-μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Σε πρακτικό επίπεδο, η απόφαση σηματοδοτεί μια ουσιαστική αλλαγή στη σχέση μεταξύ ξενοδοχείων και πλατφορμών online κρατήσεων.
Τα ξενοδοχεία αποκτούν πλέον μεγαλύτερη ελευθερία να καθορίζουν τις τιμές τους, να προσφέρουν καλύτερες προσφορές μέσω των δικών τους καναλιών και να ενισχύουν την απευθείας σχέση με τον πελάτη.
Παράλληλα, τίθεται υπό αμφισβήτηση το επιχειρηματικό μοντέλο που βασίστηκε για χρόνια στην επιβολή υψηλών προμηθειών και στον έλεγχο της τιμολόγησης.
Για την Booking.com, αλλά και για τις υπόλοιπες μεγάλες πλατφόρμες του κλάδου, η απόφαση αυτή αποτελεί σαφές μήνυμα ότι οι πρακτικές της προηγούμενης δεκαετίας δεν μπορούν να συνεχιστούν χωρίς νομικές συνέπειες.
Η ψηφιακή αγορά ταξιδιών εισέρχεται πλέον σε μια νέα φάση, όπου η ισορροπία μεταξύ τεχνολογικών κολοσσών και μικρότερων τουριστικών επιχειρήσεων επαναπροσδιορίζεται.
Η δικαστική απόφαση στη Γερμανία θεωρείται ήδη σημείο καμπής για τον ευρωπαϊκό τουρισμό.
Αν επιβεβαιωθεί και σε ανώτερα δικαστήρια ή υιοθετηθεί από άλλες χώρες, ενδέχεται να αλλάξει ριζικά τον τρόπο με τον οποίο λειτουργούν οι online πλατφόρμες κρατήσεων, επαναφέροντας στο προσκήνιο τον ελεύθερο ανταγωνισμό και την αυτονομία των ξενοδοχειακών επιχειρήσεων.
