Μια από τις πιο ανησυχητικές εκθέσεις των τελευταίων ετών δημοσίευσε η Unicef, δείχνοντας πως περίπου 1,3 εκατομμύρια παιδιά στη Γερμανία ζουν σε συνθήκες που δεν καλύπτουν καν τις βασικές ανάγκες τους.
Η οργάνωση υπολογίζει ότι 9 % των ανήλικων στη χώρα βιώνουν καθημερινά τις συνέπειες της φτώχειας, με επιπτώσεις που επηρεάζουν τη σωματική, ψυχική και κοινωνική τους ανάπτυξη.
Τι λείπει στα παιδιά: Διατροφή, θέρμανση, χώροι διαβίωσης
Σύμφωνα με την έκθεση, πολλά παιδιά δεν έχουν πρόσβαση ούτε σε πλήρη γεύματα, ούτε σε ένα δεύτερο ζευγάρι παπούτσια, ούτε σε μια σωστά θερμαινόμενη κατοικία.
Επιπλέον, για πολλές οικογένειες, οι μεγαλύτερες δαπάνες – όπως ένας εβδομαδιαίος εκπαιδευτικός ή αναψυχικός προορισμός – είναι απλώς ανέφικτες.
Η έλλειψη αξιοπρεπούς στέγασης είναι από τα πιο σοβαρά σημεία που καταγράφονται.
44 % των παιδιών σε κίνδυνο φτώχειας ζουν σε υπερπλήρη σπίτια, ενώ περίπου 130.000 παιδιά είναι επίσημα άστεγα, φιλοξενούμενα από τους δήμους, μαζί με χιλιάδες άλλα που ζουν σε δομές προσφύγων και προσωρινών καταλυμάτων.
Η Unicef υπογραμμίζει ότι, σε σύγκριση με άλλες ευρωπαϊκές χώρες, η Γερμανία αποδίδει χειρότερα σε πολλούς δείκτες παιδικής ευημερίας.
Καλύτερες επιδόσεις εμφανίζουν η Νορβηγία, η Φινλανδία, αλλά και χώρες με χαμηλότερο εισόδημα, όπως η Σλοβενία και η Πορτογαλία.
Δυσκολίες όχι μόνο στο σπίτι – αλλά και στην καθημερινότητα
Η μελέτη πραγματοποιήθηκε από το Deutsches Jugendinstitut, σε συνεργασία με ερευνητές και εφήβους.
Τα αποτελέσματα δείχνουν ότι η φτώχεια διεισδύει σε κάθε πτυχή της καθημερινότητας ενός παιδιού:
- Λιγότερο διάβασμα: Μόνο το 33 % των παιδιών που ζουν σε φτώχεια διαβάζουν βιβλία, έναντι 42 % των πιο εύπορων.
- Λιγότερη άθληση: 52 % κάνουν τακτικά άσκηση, έναντι 60 % άλλων παιδιών.
- Λιγότερες κοινωνικές επαφές: 42 % βλέπουν συστηματικά φίλους, έναντι 48 % σε οικονομικά σταθερά νοικοκυριά.
Ακόμη πιο ανησυχητικό είναι ότι η παιδική φτώχεια επιδρά και στις βασικές δεξιότητες ζωής.
Τα παιδιά από χαμηλά εισοδήματα έχουν συχνότερα ελλείψεις σε δεξιότητες υγείας, υγιεινή διατροφή και σωστές καθημερινές συνήθειες.
Σημαντικό ποσοστό καταναλώνει καθημερινά ζαχαρούχα ποτά, τρώει λιγότερα φρούτα και λαχανικά και έχει υψηλότερα ποσοστά παχυσαρκίας.
Ψυχική υγεία και ψηφιακές δεξιότητες: Διπλή κρίση
Ένα από τα πιο σοκαριστικά σημεία της έκθεσης αφορά την ψυχική υγεία των κοριτσιών.
Η Unicef αναφέρει ότι οι ψυχικές και συμπεριφορικές διαταραχές αποτελούν τις συχνότερα θεραπευόμενες διαγνώσεις σε σοβαρά περιστατικά.
Για τα κορίτσια 14–19 ετών, το 2023 κατεγράφησαν 2.673 νοσηλείες ανά 100.000, σχεδόν διπλάσιες από τους συνομηλίκους τους.
Η έκθεση εστιάζει και στην ψηφιακή ικανότητα των παιδιών και εφήβων.
41 % των νέων δηλώνουν ότι έχουν μόνο βασικές ή ανεπαρκείς ψηφιακές δεξιότητες, ενώ 8 % έχουν υπάρξει θύματα cybermobbing και 9 % έχουν πέσει θύματα τακτικών μορφών σχολικού εκφοβισμού.
Οι έφηβες με μεταναστευτικό υπόβαθρο εμφανίζουν ακόμη υψηλότερους κινδύνους: 17 % έχουν ήδη βιώσει συστηματικό bullying.
Η αίσθηση μοναξιάς δείχνει επίσης τεράστιες διαφορές ανά φύλο. 32 % των 15χρονων κοριτσιών νιώθουν συχνά ή μόνιμα μόνα, ενώ στους συνομήλικους αγόρια το ποσοστό πέφτει στο 11 %.
Ένας επταήμερος σχεδιασμός για το μέλλον
Το ερευνητικό επιτελείο της Unicef καταθέτει έναν επταήμερο οδικό χάρτη για την αντιμετώπιση της παιδικής φτώχειας.
Περιλαμβάνει:
ενίσχυση της οικογένειας,
- ισχυρότερη εκπροσώπηση των παιδιών στους θεσμούς,
- καλλιέργεια δεξιοτήτων υγείας στα σχολεία,
- στοχευμένη στήριξη για τα πιο ευάλωτα παιδιά,
με αναφορά σε επιτυχημένα περιφερειακά προγράμματα όπως το Startchancen-Programm, που χρηματοδοτεί σχολεία με βάση κοινωνικούς δείκτες.
«Οι δημόσιες πολιτικές οφείλουν να επενδύουν εκεί όπου μπορούν να βοηθήσουν ουσιαστικά τα παιδιά που έχουν τη μεγαλύτερη ανάγκη», σημειώνει η Unicef.
«Μόνο έτσι μπορούμε να διασφαλίσουμε ότι κάθε παιδί θα έχει πραγματική ευκαιρία για ένα καλό ξεκίνημα στη ζωή».
