Η συζήτηση για την έλλειψη θέσεων σε παιδικούς σταθμούς στη Γερμανία δεν είναι καινούρια. Ωστόσο, τα πιο πρόσφατα στοιχεία του Instituts der deutschen Wirtschaft (IW) αναδεικνύουν μια κρίση που όχι μόνο συνεχίζεται, αλλά πλέον αποκτά έντονη γεωγραφική ανισορροπία και κοινωνικό αποτύπωμα.
Σύμφωνα με τη μελέτη, περίπου 300.000 παιδιά κάτω των τριών ετών δεν βρίσκουν θέση σε κάποια δημόσια ή ιδιωτικά νηπιαγωγεία– αριθμός που αντιστοιχεί σε 14,2% των παιδιών με επιβεβαιωμένη ανάγκη για φροντίδα.
Αυξημένες ανάγκες, περιορισμένες θέσεις: Μια εικόνα που επιμένει
Οι γονείς που δήλωσαν ότι χρειάζονται Betreuungsplatz για τα παιδιά τους κάτω των τριών ετών ανέρχονται σε περίπου 1,1 εκατομμύριο.
Από αυτά, μόνο 800.000 βρίσκουν θέση, παρά το γεγονός ότι η προσφορά έχει αυξηθεί σε βάθος ετών.
Ένα ακόμη εντυπωσιακό στοιχείο είναι πως το 2023 τα παιδιά σε θεσμική φροντίδα ήταν 857.000, αλλά ο αριθμός μειώθηκε κατά 56.000, κυρίως λόγω της πτώσης των γεννήσεων.
Δυτική Γερμανία: Το μεγαλύτερο πρόβλημα εντοπίζεται εδώ
Το ζήτημα δεν είναι ομοιόμορφο σε όλη τη χώρα. Η διαφορά ανάμεσα σε δυτικά και ανατολικά κρατίδια είναι εμφανής.
Στην Ανατολική Γερμανία, μόλις 7,3% των παιδιών με ανάγκη δεν βρίσκουν θέση.
Στα δυτικά κρατίδια, το ποσοστό εκτοξεύεται στο 15,6%, με ορισμένες περιοχές να αγγίζουν σχεδόν το 19%.
Το πιο χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι η NRW, όπου λείπουν περίπου 85.000 θέσεις – δηλαδή το 18% των παιδιών δεν εξυπηρετείται.
Παρόμοια υψηλά ποσοστά εμφανίζουν οι Bremen, Rheinland-Pfalz και Saarland, καθένα από τα οποία προσεγγίζει σχεδόν το 19%.
Η μεγάλη λίστα των κρατιδίων και το ποσοστό έλλειψης Kitaplätze
Baden-Württemberg: 13,6%
Bayern: 12,8%
Berlin: 10,6%
Brandenburg: 6,1%
Bremen: 18,9%
Hamburg: 8,9%
Hessen: 16,8%
Mecklenburg-Vorpommern: 4%
Niedersachsen: 16,3%
NRW: 18%
Rheinland-Pfalz: 18,7%
Saarland: 18,5%
Sachsen: 6,3%
Sachsen-Anhalt: 4,3%
Schleswig-Holstein: 13,4%
Thüringen: 8,2%
Τα στοιχεία αυτά αποτυπώνουν με σαφήνεια ότι η κατάσταση στο δυτικό κομμάτι της χώρας είναι ιδιαίτερα πιεστική, σε αντίθεση με τα ανατολικά κρατίδια όπου, παρά την ύπαρξη κάποιων κενών, ο συνολικός αριθμός παιδιών μειώνεται σταθερά.
Στις ανατολικές περιοχές, το πρόβλημα… αντιστρέφεται
Εκεί που στη Δύση λείπουν θέσεις, στην Ανατολή παρατηρείται μια εντελώς διαφορετική τάση.
Το IW επισημαίνει ότι ο αριθμός των κάτω των τριών ετών έχει μειωθεί σχεδόν 20% από το 2019, οδηγώντας σε χαμηλότερο πραγματικό Betreuungsbedarf.
Παρότι οι ανατολικές περιοχές καταγράφουν ακόμη έλλειψη περίπου 25.000 θέσεων, η τάση δείχνει «υποχώρηση» της ζήτησης.
Οι ερευνητές εκτιμούν ότι σε αρκετά κρατίδια της Ανατολής θα χρειαστεί στο προσεχές διάστημα μείωση της συνολικής χωρητικότητας των Kitas.
Σημειώνουν, ωστόσο, πως οι δομές πρέπει να παραμείνουν λειτουργικές ώστε να μπορούν μελλοντικά να επαναχρησιμοποιηθούν για φροντίδα παιδιών.
Προτείνονται ενδιάμεσες χρήσεις, όπως Jugendtreffs ή χώροι συλλόγων.
Η ποιοτική διάσταση και ο κίνδυνος κοινωνικών ανισοτήτων
Ο εκπρόσωπος του IW, Wido Geis-Thöne, υπογραμμίζει ότι ιδιαίτερα στην Ανατολή οι ομάδες φροντίδας παραμένουν συχνά μεγάλες, γεγονός που δυσχεραίνει την εύρυθμη λειτουργία.
Τονίζει επίσης ότι για παιδιά από οικογένειες με χαμηλό εκπαιδευτικό υπόβαθρο, η πρόσβαση σε ποιοτική προσχολική φροντίδα είναι καθοριστική για τη μελλοντική τους σχολική πορεία.
Παράλληλα, υπενθυμίζει πως η περυσινή μελέτη κατέγραψε έλλειψη 306.000 θέσεων, ενώ η επέκταση των δομών παραμένει στάσιμη.
Για τα δυτικά κρατίδια, το IW επισημαίνει πως η πολιτεία οφείλει να εντείνει τις προσπάθειες για νέο Betreuungsangebot.
