Η Ευρωπαϊκή Ένωση έκανε ένα ακόμα αποφασιστικό βήμα για την ενεργειακή αποσύνδεση από τη Ρωσία. Από το 2027, θα απαγορεύεται πλήρως η εισαγωγή ρωσικού υγροποιημένου φυσικού αερίου (LNG) στην ΕΕ — ένα μέτρο που εγκρίθηκε στο πλαίσιο του νέου πακέτου κυρώσεων κατά της Μόσχας.
Η απόφαση έρχεται ένα χρόνο νωρίτερα από το αρχικό χρονοδιάγραμμα (2028) και αποτελεί τη συμβολική αλλά και ουσιαστική συνέχεια των ενεργειακών κυρώσεων που ακολούθησαν τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία.
Τι σημαίνει αυτό για τους πολίτες στη Γερμανία
Οι ειδικοί εκτιμούν ότι οι τιμές ενέργειας ενδέχεται να παραμείνουν σταθερές, εφόσον υλοποιηθούν εγκαίρως οι εναλλακτικές προμήθειες.
Η Κέρστιν Αντρέε, γενική διευθύντρια του Ομοσπονδιακού Συνδέσμου Ενέργειας και Υδάτων (BDEW), εξηγεί: «Η επίδραση στις τιμές είναι δύσκολο να προβλεφθεί. Από τη μια, η αυξημένη ευρωπαϊκή ζήτηση για μη ρωσικό LNG μπορεί να πιέσει τις τιμές. Από την άλλη, νέα έργα εξαγωγής στις ΗΠΑ και στο Κατάρ αυξάνουν την προσφορά, οπότε τα αρνητικά αποτελέσματα πιθανόν θα αποφευχθούν.»
Ο Τιμ Κέλερ, πρόεδρος του Συνδέσμου Αερίου και Υδρογόνου (DVGW), τόνισε ότι η ενεργειακή μετάβαση απαιτεί σταθερές εναλλακτικές: «Χρειαζόμαστε μακροπρόθεσμα συμβόλαια, επενδύσεις στις υποδομές εισαγωγής LNG και την άρση γραφειοκρατικών εμποδίων – ειδικά για εισαγωγές από τις ΗΠΑ. Χωρίς αυτά, κινδυνεύουμε με αυξήσεις και έντονη μεταβλητότητα στην αγορά.»
Ποιες εταιρείες επηρεάζονται
Το κρατικό ενεργειακό συγκρότημα Sefe – πρώην Gazprom Germania – είναι από τις λίγες γερμανικές επιχειρήσεις που συνεχίζουν να εισάγουν ρωσικό LNG με βάση παλαιά συμβόλαια.
Η εταιρεία επισημαίνει ότι ήδη προετοιμάζεται: «Με τον νέο χρονικό ορίζοντα μπορούμε πλέον να αξιολογήσουμε πλήρως τις επιπτώσεις. Το χαρτοφυλάκιό μας έχει ήδη διαφοροποιηθεί σημαντικά τα τελευταία τρία χρόνια,» δήλωσε εκπρόσωπος της Sefe.
Η γερμανική κυβέρνηση είχε εθνικοποιήσει την Sefe το 2022, για να αποτρέψει κρίση στον ενεργειακό εφοδιασμό μετά την αποχώρηση της Gazprom από τη χώρα.
Πώς θα εφαρμοστεί η απαγόρευση
Το νέο μέτρο απαγορεύει πλήρως κάθε εισαγωγή ρωσικού LNG από το 2027, με σκοπό να περιοριστούν τα έσοδα της Ρωσίας από τις ενεργειακές εξαγωγές.
Η σχετική νομοθετική ρύθμιση βρίσκεται ήδη υπό διαπραγμάτευση μεταξύ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και των κρατών-μελών.
Ακόμα και αν μελλοντικά αρθούν οι κυρώσεις, η απαγόρευση θα συνεχίσει να ισχύει, καθώς θα κατοχυρωθεί με μόνιμο νομικό πλαίσιο για την αποτροπή επανεισαγωγών.
Γιατί εισάγει ακόμη η ΕΕ ρωσική ενέργεια;
Μέχρι και την έναρξη του πολέμου, η Ευρώπη εξαρτιόταν σε μεγάλο βαθμό από το φθηνό ρωσικό πετρέλαιο και φυσικό αέριο.
Η απότομη απεξάρτηση θα προκαλούσε οικονομικό σοκ και απότομες αυξήσεις τιμών, γι’ αυτό και οι κυβερνήσεις κινήθηκαν σταδιακά.
Οι εισαγωγές πετρελαίου και άνθρακα έχουν ήδη απαγορευτεί, όμως το φυσικό αέριο παρέμεινε εκτός πλήρους εμπάργκο λόγω υψηλής εξάρτησης και υποδομών που δεν μπορούν να αντικατασταθούν άμεσα.
Πόσο εξαρτημένη είναι σήμερα η ΕΕ από τη Ρωσία;
Σύμφωνα με τη δεξαμενή σκέψης Bruegel, μεταξύ Ιουλίου και Σεπτεμβρίου 2024, εισήχθησαν στην ΕΕ:
- 4,7 δισ. κυβικά μέτρα ρωσικού αερίου μέσω του αγωγού TurkStream,
- και 3,5 δισ. κυβικά μέτρα LNG από ρωσικές εταιρείες.
Έτσι, το ρωσικό φυσικό αέριο κάλυψε περίπου το 10% των συνολικών εισαγωγών της ΕΕ στο τρίτο τρίμηνο.
Το 2024, το ποσοστό αυτό έφτασε συνολικά στο 19%, με αξία εισαγωγών 15,6 δισ. ευρώ από τη Ρωσία, έναντι 19,1 δισ. ευρώ από τις ΗΠΑ.
Ωστόσο, όπως επισημαίνει ο Κέλερ, η πραγματική προέλευση του φυσικού αερίου δύσκολα προσδιορίζεται: «Το αέριο, είτε μέσω αγωγών είτε ως LNG, διακινείται στο ευρωπαϊκό δίκτυο και ανταλλάσσεται μεταξύ κρατών. Έτσι, είναι πρακτικά αδύνατο να γνωρίζουμε πόσο ρωσικό αέριο φτάνει τελικά σε κάθε χώρα.»
Ένα βήμα ενεργειακής ανεξαρτησίας
Η απαγόρευση του ρωσικού LNG θεωρείται κομβικό σημείο στην πορεία της ΕΕ προς την ενεργειακή αυτονομία, αλλά φέρνει και σημαντικές προκλήσεις.
Οι επόμενοι μήνες θα δείξουν εάν η Ευρώπη μπορεί να διασφαλίσει φθηνές και σταθερές ενεργειακές πηγές χωρίς να εξαρτάται από αυταρχικά καθεστώτα — και αν οι πολίτες θα αποφύγουν νέες αυξήσεις στους λογαριασμούς.
