Η Ελβετία αποτέλεσε πριν από δύο δεκαετίες πρωτοπόρο στην κατάργηση του θεσμού του δημοσίου υπαλλήλου.

Το 2002, περίπου 110.000 υπάλληλοι της ομοσπονδιακής διοίκησης, της Ελβετικής Ταχυδρομικής Υπηρεσίας και των Ομοσπονδιακών Σιδηροδρόμων έχασαν την ιδιότητά τους ως δημόσιοι υπάλληλοι και έγιναν συμβασιούχοι.

Από τότε, η έννοια του μονιμοποιημένου δημοσίου υπαλλήλου έχει πάψει να υφίσταται στην Ελβετία, δημιουργώντας πιο ευέλικτες εργασιακές σχέσεις και καταργώντας προνόμια που πολλοί θεωρούσαν αναχρονιστικά.

Η συζήτηση για τους δημοσίους υπαλλήλους στη Γερμανία

Στη Γερμανία, το καθεστώς του δημοσίου υπαλλήλου παραμένει ισχυρό και συνταγματικά κατοχυρωμένο.

Οι δημόσιοι υπάλληλοι δεν εντάσσονται στο γενικό ασφαλιστικό σύστημα, αλλά δικαιούνται σύνταξη με βάση το μισθό τους, χρηματοδοτούμενη από το κράτος.

Αυτή η σύνταξη είναι συνήθως υψηλότερη από μια κανονική σύνταξη, καθώς δεν λαμβάνει υπόψη ανεργία ή διακοπές στην επαγγελματική σταδιοδρομία.

Οι δημόσιοι υπάλληλοι είναι επίσης ουσιαστικά αμετακίνητοι από τη θέση τους.

Ωστόσο, η νέα υπουργός Εργασίας, Bärbel Bas (SPD), ζητά μια συνολική μεταρρύθμιση, ώστε όλοι οι εργαζόμενοι –δημόσιοι υπάλληλοι, ιδιωτικοί υπάλληλοι και πολιτικοί– να ενταχθούν στο ίδιο συνταξιοδοτικό ταμείο.

Η Ένωση των Χριστιανοδημοκρατών (CDU) διαφωνεί, υποστηρίζοντας ότι το πρόβλημα δεν λύνεται απλώς με την εισφορά των δημοσίων υπαλλήλων στο συνταξιοδοτικό σύστημα, καθώς τα χρήματα για τις συντάξεις προέρχονται ούτως ή άλλως από τους φορολογούμενους.

Το ελβετικό μοντέλο ως παράδειγμα για τη Γερμανία

Η εμπειρία της Ελβετίας δείχνει ότι η κατάργηση του δημοσίου υπαλλήλου δεν είναι πανάκεια, αλλά σίγουρα έφερε μεγαλύτερη ευελιξία.

Μετά την κατάργηση, οι πρώην δημόσιοι υπάλληλοι μπορούσαν πλέον να απολυθούν όχι μόνο για σημαντικούς λόγους, αλλά και για οικονομικούς ή λόγους απόδοσης.

Πριν από τη μεταρρύθμιση, τα δικαιώματα και οι υποχρεώσεις των Ελβετών δημοσίων υπαλλήλων ρυθμίζονταν αποσπασματικά, χωρίς σαφή πολιτική προσωπικού.

Αυτό δημιούργησε δυσλειτουργίες και πολιτικές τριβές. Έτσι, η Ελβετία επεξεργάστηκε ένα νέο, πιο σύγχρονο μοντέλο απασχόλησης.

Τα εμπόδια για μια ανάλογη μεταρρύθμιση στη Γερμανία

Στη Γερμανία, η κατάργηση του καθεστώτος του δημοσίου υπαλλήλου προσκρούει σε σημαντικά εμπόδια. Καταρχάς, οι συνταξιοδοτικές απαιτήσεις των δημοσίων υπαλλήλων προστατεύονται από το Σύνταγμα.

Επιπλέον, μια τέτοια μεταρρύθμιση απαιτεί συντονισμό μεταξύ ομοσπονδιακής κυβέρνησης και κρατιδίων, αφού οι δημόσιοι υπάλληλοι εργάζονται τόσο σε ομοσπονδιακό όσο και σε τοπικό επίπεδο.

Η εμπειρία της Ελβετίας δείχνει ότι μια τέτοια μεταρρύθμιση μπορεί να πετύχει μόνο εφόσον εξασφαλιστεί ευρεία πολιτική στήριξη και αναδιαρθρωθούν συνολικά οι σχέσεις εργασίας στο δημόσιο τομέα.

Συμπέρασμα

Το γερμανικό σύστημα χρειάζεται μεταρρυθμίσεις, ιδιαίτερα όσον αφορά τη συνταξιοδοτική δικαιοσύνη και την ευελιξία της απασχόλησης. Όμως η απλή εισαγωγή του ελβετικού μοντέλου δεν είναι εύκολη λύση.

Η εμπειρία της Ελβετίας δείχνει ότι η μεταρρύθμιση του δημοσίου τομέα δεν γίνεται από τη μια μέρα στην άλλη – και ότι οι κοινωνικές ισορροπίες είναι λεπτές.

Το παράδειγμα της Ελβετίας μπορεί να λειτουργήσει ως έμπνευση, αλλά όχι ως έτοιμο σχέδιο προς αντιγραφή.