Μια νέα μελέτη του arbeitgebernahen Instituts der deutschen Wirtschaft (IW) έρχεται να φωτίσει με λεπτομέρεια το πού διοχετεύει η Γερμανία τα δημόσια κονδύλια της.
Σύμφωνα με τα στοιχεία, η χώρα επενδύει μεγαλύτερο μέρος του προϋπολογισμού της για την κοινωνική προστασία σε σχέση με πολλές ευρωπαϊκές οικονομίες – αν και οι διαφορές δεν είναι συντριπτικές.
Συγκεκριμένα, το 41% του γερμανικού κρατικού προϋπολογισμού κατευθύνεται σε κοινωνικές δαπάνες.
Στις χώρες της Βόρειας Ευρώπης, όπως η Δανία, η Σουηδία, η Νορβηγία, η Φινλανδία και η Ισλανδία, καθώς και στην Αυστρία, το αντίστοιχο ποσοστό φτάνει το 40%.
Ο ευρωπαϊκός μέσος όρος βρίσκεται ακόμη χαμηλότερα, στο 39%.
Πού κατευθύνονται οι κοινωνικές δαπάνες
Σχεδόν το μισό ποσό από αυτό το 41% πηγαίνει απευθείας στην Altersicherung, δηλαδή στη χρηματοδότηση του συνταξιοδοτικού συστήματος.
Η μελέτη δείχνει ότι η γήρανση του πληθυσμού και οι πιέσεις που ασκούνται στο Rentensystem συνεχίζουν να απορροφούν τεράστια κονδύλια.
Ιδιαίτερα υψηλές εμφανίζονται και οι δαπάνες για το Gesundheitswesen.
Περίπου 16% του συνολικού κρατικού προϋπολογισμού διατίθεται στη δημόσια υγεία – ποσοστό που τοποθετεί τη Γερμανία στην κορυφή μαζί με τις Benelux και τις σκανδιναβικές χώρες.
Η Σουηδία και η Ολλανδία εμφανίζουν παρόμοια επίπεδα επενδύσεων, γεγονός που επιβεβαιώνει το υψηλό κόστος λειτουργίας σύγχρονων συστημάτων υγείας στη δυτική Ευρώπη.
Εκπαίδευση: Ο μεγάλος χαμένος του προϋπολογισμού
Σε πλήρη αντίθεση με τις κοινωνικές δαπάνες, η Γερμανία βρίσκεται στο χαμηλότερο σημείο της κατάταξης όταν πρόκειται για επενδύσεις στην εκπαίδευση.
Μόλις 9,3% του συνολικού προϋπολογισμού διατίθεται για σχολεία, πανεπιστήμια και εκπαιδευτικές υποδομές.
Η απόσταση από χώρες όπως η Αυστρία και η Ελβετία είναι εντυπωσιακή: σύμφωνα με τη μελέτη, οι δύο αυτές χώρες δαπανούν σχεδόν 50% περισσότερα χρήματα σε σχέση με τη Γερμανία για τον ίδιο τομέα.
Οι ερευνητές υπογραμμίζουν ότι η εκπαίδευση αποτελεί δομικό εργαλείο για την αντιμετώπιση ελλείψεων προσωπικού και την ενίσχυση της παραγωγικότητας – τομείς όπου η γερμανική οικονομία εμφανίζει ολοένα και μεγαλύτερες πιέσεις.
Δημόσια διοίκηση: Έξοδα που αυξάνονται σταθερά
Ένα από τα πιο ανησυχητικά στοιχεία της ανάλυσης είναι η διαρκής αύξηση του κόστους της öffentlichen Verwaltung.
Μεταξύ 2001 και 2023, οι δαπάνες για τη λειτουργία του κράτους αυξήθηκαν από 7,2% σε 11% του συνολικού προϋπολογισμού. Η άνοδος αυτή καταγράφεται ως μία από τις μεγαλύτερες στην Ευρώπη.
Το IW επισημαίνει ότι η τάση αυτή, σε συνδυασμό με την ήδη υψηλή επιβάρυνση του κοινωνικού συστήματος, περιορίζει σημαντικά τον δημοσιονομικό χώρο για μεταρρυθμίσεις και επενδύσεις.
Επιπλέον, η αύξηση της γραφειοκρατίας και των λειτουργικών δαπανών δυσκολεύει την περαιτέρω ανταγωνιστικότητα της οικονομίας.
Τι προτείνουν οι ειδικοί
Η μελέτη δημοσιεύεται σε μια στιγμή όπου η Γερμανία διανύει μια έντονη πολιτική διαμάχη για τη μελλοντική πορεία του Rentensystems και την κατανομή πόρων στον νέο κρατικό προϋπολογισμό.
Το IW καλεί την ομοσπονδιακή κυβέρνηση να ανακόψει την άνοδο των Sozialausgaben, τονίζοντας ότι χωρίς συγκράτηση σε τομείς όπως η υγεία και η κοινωνική ασφάλιση, θα δυσκολέψει οποιαδήποτε προσπάθεια εξισορρόπησης του Haushalts.
Ευρωπαϊκή σύγκριση: Παρόμοιες κοινωνίες, διαφορετικές προτεραιότητες
Η ανάλυση της μελέτης συμπεριέλαβε τις Benelux, την Αυστρία, την Ελβετία και τις σκανδιναβικές χώρες.
Σύμφωνα με τους ερευνητές, αυτές οι περιοχές διαθέτουν παρόμοιο οικονομικό προφίλ και παρεμφερή κοινωνικά συστήματα με τη Γερμανία. Παρ’ όλα αυτά, οι διαφορές στις δημοσιονομικές επιλογές είναι εμφανείς:
Η Γερμανία δίνει προτεραιότητα στη χρηματοδότηση κοινωνικών παροχών. Οι σκανδιναβικές οικονομίες και η Αυστρία επενδύουν ισχυρότερα στην εκπαίδευση.
Η δημόσια διοίκηση της Γερμανίας έχει υψηλότερο λειτουργικό κόστος από τον μέσο όρο.
Οι ερευνητές καταλήγουν ότι η γερμανική οικονομία βρίσκεται μπροστά σε κρίσιμες αποφάσεις: είτε θα αναθεωρήσει τις δημοσιονομικές προτεραιότητες είτε θα πρέπει να αντέξει το αυξανόμενο οικονομικό βάρος των υφιστάμενων δομών.
