Στη Γερμανία, το Bürgergeld προορίζεται για όσους θεωρούνται ικανοί προς εργασία. Κι όμως, μια νέα έρευνα της Bertelsmann-Stiftung δείχνει ότι πολλοί από τους δικαιούχους όχι μόνο δεν εργάζονται, αλλά δεν καταβάλλουν ούτε ελάχιστη προσπάθεια για να επιστρέψουν στην αγορά εργασίας.
Η εικόνα αυτή προκαλεί συζητήσεις και πολιτικές τριβές, ειδικά σε μια περίοδο που η χώρα αναζητά επειγόντως εργατικά χέρια.
Τι κατέγραψε η έρευνα σε 1000 δικαιούχους 25–50 ετών
Το Ινστιτούτο για την Εφαρμοσμένη Οικονομική Επιστήμη (IAW) από το Tübingen ρώτησε περίπου 1000 πολίτες που λαμβάνουν Bürgergeld και είναι επίσημα άνεργοι ή δηλωμένοι ως αναζητούντες εργασία.
Τα αποτελέσματα προκαλούν έκπληξη:
- 57% δεν αφιέρωσαν ούτε μία ώρα τον τελευταίο μήνα για αναζήτηση δουλειάς
- 26% προσπάθησαν από 1 έως 9 ώρες την εβδομάδα
- 17% έψαξαν ενεργά για πάνω από 10 ώρες
Με άλλα λόγια, η πλειοψηφία παραμένει αδρανής — όχι απαραίτητα από επιλογή, αλλά από συνδυασμό εμποδίων και απογοήτευσης.
Υγεία, έλλειψη προοπτικής και… οικονομική λογική
Ο κύριος λόγος που αναφέρουν όσοι δεν ψάχνουν: υγεία. Τρεις στους τέσσερις δήλωσαν ότι τα προβλήματα υγείας τους εμποδίζουν να εργαστούν.
Άλλοι θεωρούν ότι δεν υπάρχουν δουλειές που να ταιριάζουν στα προσόντα τους — σχεδόν 50% το ανέφερε αυτό.
Ένας στους τέσσερις δηλώνει ευθέως ότι ακόμη κι αν βρει εργασία, δεν θα βγάλει περισσότερα από το Bürgergeld, άρα “δεν αξίζει τον κόπο”.
Εκεί έρχεται και η πιο δυσάρεστη παραδοχή: 10% παραδέχεται ότι προτιμά να κάνει μαύρη εργασία παράλληλα, ώστε να έχει μεγαλύτερο καθαρό κέρδος.
Κοινωνικά βάρη και φόβος αποτυχίας
Πέρα από τα οικονομικά οφέλη, οι γονείς με μικρά παιδιά, ειδικά γυναίκες, αναφέρουν ότι η καθημερινή φροντίδα δεν τους αφήνει περιθώριο, ενώ κάποιοι φοβούνται πως θα αποτύχουν στις αιτήσεις και αποφεύγουν τη διαδικασία.
Γι’ αυτό και το ποσοστό αδράνειας στις γυναίκες φτάνει στο 63%, έναντι 53% στους άνδρες.
Αξίζει να σημειωθεί ότι οι μονογονείς δεν συμπεριλήφθηκαν στην έρευνα — παρότι αποτελούν μια ιδιαίτερα ευάλωτη ομάδα.
Πόσο βοηθάει τελικά το Jobcenter;
Η έρευνα αναδεικνύει και ένα άλλο πρόβλημα: έλλειψη στήριξης από τις υπηρεσίες.
- 43% των συμμετεχόντων δεν έλαβαν ποτέ πρόταση εργασίας από το Jobcenter,
- 38% δεν έχουν συμμετάσχει ούτε σε μία δράση κατάρτισης.
Και πρόκειται για άτομα που λαμβάνουν το επίδομα τουλάχιστον έναν χρόνο. Όσοι έχουν επαγγελματικό δίπλωμα ή πτυχίο πανεπιστημίου έχουν καλύτερες πιθανότητες να λάβουν προτάσεις.
Οι πιο αδικημένοι:
- Άτομα με χρόνια προβλήματα υγείας,
- Γυναίκες με παιδιά κάτω των έξι ετών.
Σε αυτά τα προφίλ, η αγορά εργασίας φαίνεται να κλείνει πόρτες αντί να ανοίγει.
Η πολιτική διάσταση: Επιβράβευση προσπαθειών ή τιμωρία αδιαφορίας;
Σύμφωνα με τους συντάκτες της μελέτης, το σύστημα πρέπει να γίνει δικαιότερο και πιο αποτελεσματικό.
Όσοι θέλουν να δουλέψουν, αλλά δεν μπορούν, χρειάζονται εξατομικευμένη στήριξη.
Όμως η άλλη πλευρά είναι ξεκάθαρη: όποιος μπορεί, αλλά αρνείται αδικαιολόγητα, πρέπει να αντιμετωπίζει κυρώσεις.
Η ισορροπία ανάμεσα στο Fördern (στήριξη) και Fordern (απαίτηση) παραμένει η μεγαλύτερη πρόκληση για το γερμανικό κοινωνικό μοντέλο.
