Η δημόσια συζήτηση στη Γερμανία μοιάζει συχνά σαν μια μάχη δύο κόσμων: διαφορετικές απόψεις συγκρούονται έντονα, πολιτικοί καυγάδες κυριαρχούν στα κοινωνικά δίκτυα και η αίσθηση ότι η κοινωνία «σπάει» σε αντίθετα στρατόπεδα γίνεται ολοένα και πιο έντονη.
Όμως, είναι πράγματι τόσο βαθύς ο διχασμός;
Μια νέα έρευνα του Wissenschaftsbarometer 2025, που δημοσιεύτηκε από την οργάνωση Wissenschaft im Dialog, αποκαλύπτει μια πιο σύνθετη εικόνα: η αντίληψη περί πόλωσης είναι έντονη — αλλά η πραγματική απόσταση απόψεων είναι συχνά πολύ μικρότερη.
Τι πιστεύουν οι πολίτες
Τα ευρήματα εντυπωσιάζουν:
- 77% θεωρούν ότι η κοινωνία απομακρύνεται ολοένα και περισσότερο σε αντικρουόμενες ομάδες
- 54% βλέπουν την κατάσταση ως ύπαρξη «δύο στρατοπέδων» χωρίς διάθεση συμφιλίωσης
Κι όμως, όταν οι ερευνητές μελέτησαν τις πραγματικές θέσεις των ερωτηθέντων, η εικόνα ανατράπηκε.
Όπως εξηγεί ο Benedikt Fecher, γενικός διευθυντής της Wissenschaft im Dialog: «Οι άνθρωποι πιστεύουν ότι είναι βαθιά διχασμένοι, ενώ σε βασικά κοινωνικά ζητήματα βρίσκονται αρκετά κοντά.»
Τέσσερα θέματα που θεωρούνται «εκρηκτικά»
Η έρευνα εξέτασε στάσεις σε τέσσερις τομείς που συχνά προκαλούν έντονες αντιπαραθέσεις:
- Μετανάστευση
- Κλιματική κρίση
- Ισότητα και κοινωνικές ανισότητες
- Gendergerechte Sprache (ουδέτερη/ισότιμη γλώσσα φύλου)
Σε τρία από τα τέσσερα, οι απόψεις εμφανίζονται πιο κοντά από όσο νομίζουμε:
- 53% υπέρ περισσότερου ελέγχου στη μετανάστευση
- 63% υπέρ λιγότερης χρήσης gendergerechter Sprache
- παρόμοιες τάσεις και στο θέμα της κοινωνικής ανισότητας
Το κλίμα, όμως, παραμένει το πραγματικά διχαστικό ζήτημα:
- 25% πιστεύουν ότι τα μέτρα στη Γερμανία είναι υπερβολικά
- 27% θεωρούν ότι δεν είναι αρκετά
Ένας σχεδόν ισοδύναμος διχασμός.
Είμαστε όμως ακόμα διατεθειμένοι να μιλήσουμε;
Παρά τη συχνή αίσθηση της έντασης, το 54% των ερωτηθέντων δηλώνει ανοιχτό σε διάλογο με όσους έχουν διαφορετικές απόψεις. Μόνο 16% αρνούνται κατηγορηματικά.
Η έλλειψη διαλόγου, όπως φαίνεται, δεν είναι τόσο βαθιά όσο συχνά παρουσιάζεται.
Η εμπιστοσύνη στην επιστήμη παραμένει σταθερή
Τα στοιχεία αποκαλύπτουν επίσης σταθερό ενδιαφέρον και εμπιστοσύνη στην έρευνα:
- 54%: εμπιστεύονται επιστήμη και έρευνα
- 50%: υψηλό ή πολύ υψηλό ενδιαφέρον για επιστημονικά θέματα
- 33%: μέτριο ενδιαφέρον
Τα δεδομένα αυτά δείχνουν ότι η σχέση κοινωνίας και επιστημονικής κοινότητας διατηρείται σε καλό επίπεδο, παρά τις προκλήσεις στον δημόσιο διάλογο.
Συμπέρασμα: Η πόλωση είναι περισσότερο αίσθηση παρά πραγματικότητα
Η Γερμανία μπορεί να συζητά έντονα και να διαφωνεί δυναμικά, αλλά οι μεγάλες πλειοψηφίες παραμένουν πιο κοντά από όσο φαίνονται στα πρωτοσέλιδα και στα κοινωνικά δίκτυα.
Το πραγματικό πρόβλημα ίσως δεν είναι οι διαφορετικές απόψεις — αλλά το πώς μιλάμε γι’ αυτές.
