Νέα πολιτική θύελλα ξεσπά στη Γερμανία, καθώς ο υπουργός Εσωτερικών του κρατιδίου Rheinland-Pfalz, Michael Ebling (SPD), ανακοίνωσε αυστηρά μέτρα κατά της εισόδου μελών της AfD στον κρατικό μηχανισμό.
Σύμφωνα με την πρόσφατη οδηγία, όποιος επιθυμεί να ενταχθεί στον δημόσιο τομέα του κρατιδίου θα πρέπει να δηλώσει πως δεν υπήρξε μέλος εξτρεμιστικής οργάνωσης τα τελευταία πέντε χρόνια – με την AfD να συμπεριλαμβάνεται για τον Ebling σε αυτή την κατηγορία.
Νομικές και συνταγματικές αντιδράσεις: Τι λένε οι ειδικοί
Η νέα πολιτική, που βρίσκει ήδη μιμητές και σε άλλα ομόσπονδα κρατίδια, προκαλεί έντονη συζήτηση τόσο στην πολιτική σκηνή όσο και στη νομική επιστήμη. Ειδικοί στο Συνταγματικό Δίκαιο προειδοποιούν για σοβαρές νομικές παραβάσεις και παραβίαση θεμελιωδών δικαιωμάτων.
Ο καθηγητής Volker Boehme-Neßler (Πανεπιστήμιο Oldenburg) είναι σαφής: «Ένας γενικός αποκλεισμός λόγω κομματικής ιδιότητας στην AfD είναι αντισυνταγματικός! Κρίσιμος παράγοντας είναι η ατομική συμπεριφορά σε κάθε περίπτωση».
Επισημαίνει, μάλιστα, πως η αυστηρή κριτική στην κυβέρνηση προστατεύεται συνταγματικά. Υπενθυμίζει, δε, σχετική απόφαση του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων ήδη από το 1995, με αφορμή υπόθεση δασκάλας-μέλους του κομμουνιστικού DKP, σύμφωνα με την οποία η κομματική ιδιότητα δεν μπορεί να αποτελέσει αποκλειστικό λόγο για απομάκρυνση από το Δημόσιο.
Η πολιτική διάσταση: Φωνές υπέρ και κατά του μέτρου
Στο ίδιο μήκος κύματος και ο καθηγητής Josef Franz Lindner (Πανεπιστήμιο Augsburg), που τονίζει πως «αυτό που μετρά δεν είναι το κομματικό, αλλά η συμπεριφορά».
Μόνο αν αποδειχθεί ενεργή υπονόμευση της δημοκρατίας, μπορεί να προκύψει ζήτημα απομάκρυνσης, ενώ ακόμα και ο χαρακτηρισμός της AfD ως «δεδομένα ακροδεξιάς» από την Υπηρεσία Προστασίας του Συντάγματος δεν αρκεί για οριζόντια απαγόρευση.
Ενστάσεις διατυπώνονται και από πολιτικούς της FDP, όπως ο Wolfgang Kubicki, που επισημαίνει: «Πρέπει να διακρίνουμε μεταξύ ιδιωτικής και υπηρεσιακής συμπεριφοράς. Όποιος λειτουργεί άψογα στη δουλειά του, δεν μπορεί να απομακρύνεται μόνο λόγω συμμετοχής σε αμφιλεγόμενο κόμμα».
Η AfD, με τη σειρά της, απηύθυνε ήδη προειδοποιήσεις και οδηγίες στα μέλη της που υπηρετούν στον δημόσιο τομέα, τονίζοντας πως «μόνη η κομματική ταυτότητα δεν αρκεί για απόλυση» και συστήνοντας προσοχή στη δημόσια έκφραση απόψεων και πλήρη συμμόρφωση με το Σύνταγμα.
Τα διαφορετικά μέτρα σε κάθε κρατίδιο – Αυστηροποίηση και εξαιρέσεις
Παράλληλα, πολλά κρατίδια υιοθετούν όλο και αυστηρότερες τακτικές ελέγχου:
– Σε Rheinland-Pfalz, Βαυαρία και Baden-Württemberg απαιτείται πλέον δήλωση περί μη συμμετοχής σε εξτρεμιστικές ομάδες (συμπεριλαμβανομένης της AfD).
– Στο Βρανδεμβούργο, κάθε υποψήφιος δημόσιος υπάλληλος ελέγχεται από την Υπηρεσία Προστασίας του Συντάγματος.
– Σε Αμβούργο και Mecklenburg-Vorpommern, οι ρυθμίσεις αφορούν κυρίως αστυνομικούς και δικαστικούς υπαλλήλους.
– Τα κρατίδια Hessen, Schleswig-Holstein και Sachsen-Anhalt εξετάζουν ακόμη αυστηρότερες ρυθμίσεις – στη Sachsen-Anhalt, μάλιστα, απειλείται με αφαίρεση της άδειας οπλοφορίας κυνηγοί και σκοπευτές με σχέσεις με την AfD.
– Στη Θουριγγία έχουν σταλεί επιστολές σε δημόσιους υπαλλήλους, προειδοποιώντας για εμπλοκή σε ριζοσπαστικά κόμματα, χωρίς να γίνεται επίσημη καταγραφή κομματικής ιδιότητας.
– Η Σαξονία, αντίθετα, απορρίπτει αυτοματοποιημένες κυρώσεις, με τον υπουργό Εσωτερικών Armin Schuster να ξεκαθαρίζει πως δεν πρόκειται να υπάρξει νέος γενικός «Radikalenerlass» ή έλεγχος φρονημάτων χωρίς αφορμή.
Συνταγματικά όρια και κράτος δικαίου
Ο καθηγητής Boehme-Neßler επισημαίνει πως για τους δημοσίους υπαλλήλους υπάρχει αυξημένο πρότυπο συνταγματικής πίστης, αλλά για τους απλούς εργαζόμενους ο έλεγχος είναι πιο χαλαρός. Για παράδειγμα, ένας πυροσβέστης έχει πολύ μεγαλύτερο περιθώριο από έναν καθηγητή Πολιτικής Αγωγής.
Επιπλέον, τονίζει πως η απαίτηση του υπουργού Εσωτερικών Ebling να αποδεικνύουν τα μέλη της AfD τη συνταγματική τους αφοσίωση συνιστά αντιστροφή του βάρους της απόδειξης – κάτι που αντιβαίνει το κράτος δικαίου.
Οι νομικοί ειδικοί υπενθυμίζουν ότι η θεμελιώδης δημοκρατική αρχή του κράτους δικαίου απαγορεύει την αθρόα απομάκρυνση από το Δημόσιο μόνο με κομματικά κριτήρια, και πως η προστασία της δημοκρατίας δεν μπορεί να βασίζεται σε γενικευμένες απαγορεύσεις αλλά σε ατομική αξιολόγηση συμπεριφοράς.
