Στη Γερμανία διαμορφώνεται μια πολιτική πραγματικότητα που μέχρι πρόσφατα φαινόταν αδιανόητη. Για πρώτη φορά μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, ένα ακροδεξιό κόμμα βρίσκεται τόσο κοντά στην εξουσία ώστε δεν περιορίζεται πλέον στην αντιπολίτευση, αλλά σχεδιάζει πώς θα κυβερνήσει.
Το αντιμεταναστευτικό κόμμα AfD επιχειρεί να προσαρμόσει την εσωτερική του δομή στο ενδεχόμενο συμμετοχής σε κυβερνήσεις και ανάληψης δημόσιων αξιωμάτων.
Ωστόσο, η οργανωτική αναδιάρθρωση δεν συνοδεύεται από ιδεολογική μετριοπάθεια. Αντίθετα, το κόμμα δείχνει να μετατρέπεται στην πιο αποτελεσματική και ταυτόχρονα πιο ριζοσπαστική εκδοχή του μέχρι σήμερα.
Κρίσιμο σταυροδρόμι
Παρότι έχει χαρακτηριστεί «ακροδεξιό εξτρεμιστικό» από τις γερμανικές υπηρεσίες εσωτερικής ασφάλειας, το AfD είναι πλέον το μεγαλύτερο κόμμα της αντιπολίτευσης στο Bundestag και προηγείται σε αρκετές δημοσκοπήσεις.
Το 2026, πέντε από τα 16 ομόσπονδα κρατίδια της Γερμανίας θα διεξαγάγουν περιφερειακές εκλογές.
Σε δύο από αυτά, και τα δύο στην πρώην Ανατολική Γερμανία, το AfD αγγίζει στις δημοσκοπήσεις το 40%, πλησιάζοντας την απόλυτη πλειοψηφία.
Ένα από τα βασικά προβλήματα του κόμματος στο παρελθόν ήταν η έλλειψη στελεχών για τη στελέχωση δημόσιων θέσεων.
Ως σχετικά νέο κόμμα, ιδρυμένο το 2013, δεν διέθετε επαρκές ανθρώπινο δυναμικό. Αυτό ακριβώς επιχειρεί τώρα να αλλάξει.
Νέα νεολαία, ίδιος προσανατολισμός
Στα τέλη Νοεμβρίου ιδρύθηκε η νέα κομματική νεολαία με την ονομασία Generation Germany, αντικαθιστώντας την Young Alternative, η οποία διαλύθηκε νωρίτερα μέσα στη χρονιά λόγω της ανεξέλεγκτης και συχνά ακραίας ρητορικής της.
Η νέα οργάνωση λειτουργεί αποκλειστικά ως εσωτερικός βραχίονας του κόμματος. Η επικεφαλής του AfD, Alice Weidel, την παρουσίασε ως χώρο ιδεολογικής εκπαίδευσης μελλοντικών στελεχών και κυβερνητικών αξιωματούχων.
Επικεφαλής της Generation Germany εξελέγη ο 28χρονος Jean-Pascal Hohm, παλιό μέλος του AfD από τα 17 του.
Παρά τον «επαγγελματικό» τόνο και την προσεγμένη δημόσια εικόνα, ο ίδιος ξεκαθαρίζει ότι η αλλαγή αφορά τη δομή και όχι την πολιτική γραμμή.
Όπως δήλωσε, το κόμμα δεν σκοπεύει να απομακρυνθεί από τις θέσεις που υποστηρίζει εδώ και χρόνια.
Επαγγελματισμός χωρίς μετριοπάθεια
Το ίδιο μοτίβο παρατηρείται και στο σύνολο του κόμματος. Το καλοκαίρι, το AfD υιοθέτησε νέο κώδικα δεοντολογίας με στόχο μια πιο «πειθαρχημένη» κοινοβουλευτική εικόνα.
Όταν ρωτήθηκε αν αυτό σηματοδοτεί αλλαγή πορείας, η Weidel απάντησε ότι δεν βλέπει «κανέναν λόγο» για μετριασμό των θέσεων του κόμματος.
Στο πρόγραμμά του παραμένουν έννοιες όπως η «επαναμετανάστευση», όρος που συνδέεται με τον Αυστριακό ακροδεξιό ακτιβιστή Martin Sellner και περιλαμβάνει απελάσεις όχι μόνο παράτυπων μεταναστών αλλά και ανθρώπων με άδεια παραμονής ή υπηκοότητα.
Υποστήριξη και όρια
Η στρατηγική αυτή μέχρι στιγμής δεν έχει κοστίσει στο AfD δημοσκοπικά. Αντίθετα, υπάρχουν ενδείξεις αυξανόμενης αποδοχής και διεθνών επαφών.
Αντιπροσωπεία του κόμματος επισκέφθηκε πρόσφατα την Ουάσινγκτον, ενώ στη Γερμανία επιχειρηματικοί κύκλοι –ιδίως σε προπύργια του AfD– δεν κρύβουν πλέον ότι συνομιλούν με το κόμμα.
Ωστόσο, το AfD φαίνεται να έχει φτάσει κοντά στο εκλογικό του ταβάνι. Περίπου το 28% των ψηφοφόρων δηλώνει ότι θα μπορούσε θεωρητικά να το ψηφίσει, ποσοστό που ευθυγραμμίζεται με τις τρέχουσες δημοσκοπήσεις.
Η απόλυτη πλειοψηφία σε εθνικό επίπεδο παραμένει μακρινό σενάριο, καθιστώντας αναγκαία μια μελλοντική συνεργασία.
Το εμπόδιο του CDU/CSU και οι εσωτερικές ρωγμές
Ο μόνος δυνητικός εταίρος στα δεξιά είναι το CDU/CSU. Παρότι ορισμένα στελέχη του, κυρίως στην Ανατολική Γερμανία, εμφανίζονται πιο ανοιχτά σε διάλογο, ο καγκελάριος Friedrich Merz έχει αποκλείσει κάθε συνεργασία υπό την ηγεσία του, επικαλούμενος θεμελιώδεις διαφορές, όπως τον ευρωσκεπτικισμό και την αντι-ΝΑΤΟ στάση του AfD.
Τα ζητήματα εξωτερικής πολιτικής αναδεικνύουν και εσωτερικές διαιρέσεις. Το κόμμα παραμένει βαθιά διχασμένο, ιδιαίτερα ως προς τις σχέσεις της Γερμανίας με τη Ρωσία, γεγονός που εγείρει σοβαρά ερωτήματα για τη δυνατότητά του να κυβερνήσει.
Παρά τις αντιφάσεις και τις συγκρούσεις, το AfD καταφέρνει να συνδυάζει μια εικόνα «επαγγελματισμού» με αμετάβλητο ριζοσπαστικό περιεχόμενο – και προς το παρόν, αυτό δεν φαίνεται να αποθαρρύνει τους ψηφοφόρους του.
