Η γερμανική κυβέρνηση αποφάσισε να αλλάξει ριζικά το πλαίσιο του επιδόματος Bürgergeld, το οποίο στο εξής θα ονομάζεται Grundsicherung.
Στόχος της μεταρρύθμισης είναι να ενισχυθεί η πειθαρχία των δικαιούχων στην αναζήτηση εργασίας και να περιοριστεί η κατάχρηση του συστήματος. Όμως, παρά τις αυστηρότερες κυρώσεις, ειδικοί εκτιμούν πως τα δημοσιονομικά οφέλη θα είναι ελάχιστα.
Τι προβλέπει η νέα ρύθμιση
Όποιος δεν εμφανίζεται στο προκαθορισμένο ραντεβού του με το Jobcenter, λαμβάνει άμεσα νέα ειδοποίηση. Αν απουσιάσει και δεύτερη φορά χωρίς σοβαρή δικαιολογία, το επίδομά του μειώνεται κατά 30%.
Αν συνεχίσει να αγνοεί το τρίτο ραντεβού, το Jobcenter έχει πλέον τη δυνατότητα να διακόψει ολοκληρωτικά τη χρηματική βοήθεια, κάτι που αποτελεί τη σημαντικότερη αλλαγή της νέας νομοθεσίας.
Η αυστηροποίηση αφορά και την κάλυψη ενοικίου: Αν ο δικαιούχος δεν επικοινωνήσει με το Jobcenter και τον επόμενο μήνα, τότε διακόπτεται και η πληρωμή του ενοικίου. Ωστόσο, πριν επιβληθεί η ολική διακοπή, οι αρχές οφείλουν να ελέγξουν αν ο δικαιούχος έχει αντικειμενικά προβλήματα (όπως νοσηλεία ή αδυναμία επικοινωνίας).
Πάταξη κοινωνικής απάτης
Η υπουργός Εργασίας Lisa Bas (SPD) τόνισε ότι η νέα μεταρρύθμιση στοχεύει και στην αντιμετώπιση κοινωνικού δόλου.
Περιπτώσεις όπως Ουκρανοί πρόσφυγες που έχουν επιστρέψει στη χώρα τους αλλά συνεχίζουν να λαμβάνουν επίδομα, ή πολίτες από την Ανατολική Ευρώπη που λαμβάνουν παροχές παρότι ζουν αλλού, θα αντιμετωπίζονται πλέον με μηδενική ανοχή.
Οι ειδικοί παραμένουν επιφυλακτικοί
Ο οικονομολόγος Holger Schäfer από το Ινστιτούτο Οικονομικών Ερευνών της Κολωνίας (IW) θεωρεί ότι, αν και η μεταρρύθμιση «κινείται προς τη σωστή κατεύθυνση», δεν αποτελεί πραγματική τομή.
Όπως σημειώνει, τα Jobcenter θα έχουν πλέον πιο ευέλικτα εργαλεία για να επιβάλουν κυρώσεις, γεγονός που ίσως ενισχύσει την πειθαρχία των δικαιούχων και διευκολύνει την ένταξή τους στην αγορά εργασίας.
Ωστόσο, οι εξοικονομήσεις που υπολογίζει η κυβέρνηση θεωρούνται ελάχιστες.
Ο Schäfer επισημαίνει ότι για να υπάρξει ουσιαστικό δημοσιονομικό αποτέλεσμα, πρέπει να αυξηθούν τα κίνητρα για εργασία — όπως τα επιτρεπτά όρια πρόσθετου εισοδήματος (Hinzuverdienstgrenzen).
Η κυβέρνηση σκοπεύει να ασχοληθεί με αυτά τα θέματα σε δεύτερη φάση της μεταρρύθμισης, εντός του επόμενου έτους.
Η ίδια η υπουργός Bas αναγνώρισε ότι οι εξοικονομήσεις θα είναι μικρές, με εκτιμήσεις να κάνουν λόγο για μόλις μερικές εκατοντάδες εκατομμύρια ευρώ.
Ανάμεσα σε προσδοκίες και πραγματικότητα
Αν και ο καγκελάριος Friedrich Merz είχε θέσει ως στόχο τη μείωση των δαπανών κατά 10% (περίπου 5 δισ. ευρώ), κάτι τέτοιο φαντάζει εξαιρετικά δύσκολο.
Για να επιτευχθεί αυτό, θα πρέπει να βρουν εργασία δεκάδες χιλιάδες άνεργοι που σήμερα ζουν με το Bürgergeld. Σύμφωνα με την υπουργό Bas, 100.000 λιγότεροι δικαιούχοι συνεπάγονται εξοικονόμηση περίπου 1 δισ. ευρώ.
Η μεταρρύθμιση της Grundsicherung φαίνεται λοιπόν να έχει περισσότερο συμβολικό χαρακτήρα παρά πραγματικό οικονομικό αποτέλεσμα – με στόχο να στείλει μήνυμα «τάξης και ευθύνης», χωρίς όμως να επιφέρει σημαντική μείωση των κοινωνικών δαπανών.
