Λίγες ημέρες πριν τη σύνοδο κορυφής του NATO στη Χάγη, τα 32 κράτη-μέλη κατέληξαν σε συμφωνία για την αναθεώρηση του στόχου αμυντικών δαπανών, υιοθετώντας πλέον το 5% του εθνικού ΑΕΠ ως νέο κατώτατο όριο.
Η απόφαση αυτή επήλθε στο τέλος μιας γραπτής διαδικασίας επικύρωσης και σηματοδοτεί μια από τις πιο σημαντικές αλλαγές στρατηγικής των τελευταίων δεκαετιών.
Το νέο όριο: Τουλάχιστον 3,5% για στρατιωτικές δαπάνες
Σύμφωνα με το σχέδιο που θα επικυρωθεί και επίσημα στη Σύνοδο, τουλάχιστον 3,5% του ΑΕΠ κάθε χώρας θα πρέπει να δαπανάται για κλασικές στρατιωτικές δαπάνες, ενώ το υπόλοιπο 1,5% μπορεί να καλύπτει δαπάνες για αντιτρομοκρατία και υποδομές στρατιωτικής χρησιμότητας.
Σε αυτές περιλαμβάνονται επενδύσεις σε σιδηροδρομικές γραμμές, γέφυρες που αντέχουν άρματα μάχης και λιμάνια ενισχυμένων προδιαγραφών.
Η προθεσμία υλοποίησης του στόχου είναι το έτος 2035.
Από το 2% στο 5%: Γιατί αλλάζει η πολιτική του NATO
Μέχρι σήμερα, ο επίσημος στόχος του NATO ήταν τουλάχιστον 2% του ΑΕΠ για κάθε χώρα.
Η ανάγκη αναθεώρησης συνδέεται άμεσα με τη συνεχιζόμενη απειλή από τη Ρωσία, αλλά και την πίεση του Ντόναλντ Τραμπ, ο οποίος αξιώνει οι Ευρωπαίοι να επωμιστούν την ευθύνη της αποτροπής και άμυνας στον ευρωπαϊκό χώρο.
Ο Τραμπ, τόσο στην προηγούμενη προεδρική του θητεία όσο και πρόσφατα, επέκρινε σφοδρά τις χαμηλές δαπάνες των ευρωπαϊκών συμμάχων, απειλώντας πολλές φορές με απόσυρση των ΗΠΑ από το NATO, αν δεν αυξηθεί η ευρωπαϊκή συνεισφορά.
Η θέση της Γερμανίας και το κόστος
Η ομοσπονδιακή κυβέρνηση της Γερμανίας τάχθηκε από τον Μάιο υπέρ του στόχου των 5%, όπως είχε προτείνει ο Τραμπ, με τον Καγκελάριο Φρίντριχ Μερτς να δηλώνει ότι κάθε επιπλέον ποσοστιαία μονάδα κοστίζει στη Γερμανία περίπου 45 δισ. ευρώ.
Με ποσοστό 5%, οι συνολικές αμυντικές δαπάνες της Γερμανίας θα φτάσουν τα 225 δισ. ευρώ ετησίως, σχεδόν το μισό του ετήσιου προϋπολογισμού της χώρας, ο οποίος το 2023 ανερχόταν σε περίπου 466 δισ. ευρώ.
Ποια κράτη πλησιάζουν ήδη τον νέο στόχο
Η νέα απαίτηση αποτελεί μεγάλη πρόκληση για τα περισσότερα κράτη του NATO, καθώς μόνο λίγα βρίσκονται ήδη κοντά ή πάνω από τα νέα όρια. Ειδικότερα:
- Οι ΗΠΑ βρίσκονται ήδη στο 3,4%
- Η Εσθονία, η Λετονία και η Ελλάδα έχουν ξεπεράσει το 3%
- Πρωταθλήτρια το 2023 ήταν η Πολωνία, με 4,1% του ΑΕΠ
Η απογοήτευση για την Ουκρανία
Στο τελικό κείμενο της διακήρυξης της συνόδου κορυφής, η Ουκρανία λαμβάνει μόνο αόριστες διαβεβαιώσεις για συνεχιζόμενη υποστήριξη, γεγονός που θεωρείται απογοητευτικό για το Κίεβο, το οποίο ήλπιζε σε πιο σαφείς δεσμεύσεις.
